ยิ่งกว่านิยาย

แม้ว่า ‘วัฒน์ วรรลยางกูร’ จะได้เคยกล่าวถึง ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ (1981) นวนิยายเรื่องที่ 2 ของเขาว่า “...เป็นนิยาย เป็นเรื่องแต่ง เพียงแต่คนเขียนไม่เก่งมากขนาด ปั้นน้ำเป็นตัว หรือสร้างวิมานในอากาศ จึงอาศัยหยิบเหตุการณ์และตัวละครจริงส่วนหนึ่ง ประสมประเสวาดแต่งให้เป็นนิยายขึ้นมา ...นิยายก็คือนิยาย แม้อิงประวัติศาสตร์ ก็มิใช่บันทึกประวัติศาสตร์โดยตรง อยากรู้เบื้องลึกประวัติศาสตร์ ยังมีให้หาอ่านได้ แม้จะค่อนข้างบีบคั้นหวงห้าม…”

และเมื่อได้กลับมาอ่าน ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ อีกครั้ง ประกอบกับติดตามความเป็นไปของนักเขียนผู้ผ่านวัยเกษียณอย่างเขาในห้วงปัจจุบัน (2018) กลับพบว่า บทบาทสมมติ อย่าง ‘พิน บางพูด’ ตัวละครหลักของ ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ ก็แทบจะแนบแน่นเป็นหนึ่งเดียวกับวิถี วัฒน์ วรรลยางกูร ตัวผู้เขียน ไม่ว่า พื้นเพชีวิต อาชีพการงาน ความคิดความอ่านและแน่นอนอุดมการณ์ของตัวละครและผู้เขียน

‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ เป็นนวนิยายอิงประวัติศาสตร์การเมืองว่าด้วยหนุ่มสาวนักอุดมคติที่มีความคิดฝันดีงามเพื่อเปลี่ยนแปลงสังคมบ้านเมืองจากเงื้อมมือเผด็จการศักดินาและบรรดาขุนศึกให้เป็นสังคมอุดมคติ ให้ประชาชนได้มีสิทธิเสรีภาพและความเสมอภาค แต่อำนาจที่พิน บางพูด ไม่อาจพูดถึงได้ต่างหากที่ชักใยอยู่เบื้องหลังให้เกิดเหตุการณ์ 14 ตุลาคม 1973และจบลงด้วยโศกนาฏกรรมการล้อมฆ่านักศึกษาปัญญาชนในมหาวิทยาลัยธรรมศาสตร์เมื่อวันที่ 6 ตุลาคม 1976 ซึ่งวัฒน์ วรรลยางกูรเรียกว่า ‘วันที่ 14 คือวันเตะหมูเข้าปากหมาป่า วันที่ 6 คือวันหมาป่าขย้ำลูกแกะ

งานเขียนประเภทนวนิยายของวัฒน์ วรรลยางกูร ไม่ว่าเรื่อง ‘ฉากและชีวิต l มนต์รักทรานซิสเตอร์ lจิ้งหรีดกับดวงดาว l บนเส้นลวด l คือรักและหวัง l ปลายนาฟ้าเขียว l สิงห์ สาโท และThe Pick-Up ขับชีวิตสุดขอบฟ้า เขามักสร้างตัวละครหลักที่มีพื้นเพเป็นหนุ่มปัญญาชนคนบ้านนอกที่ชีวิตรุ่มรวยด้วยความรักความผูกพันแต่กลับขาดตกบกพร่อง ขาดโอกาส ขาดทรัพย์สิน แต่ใฝ่ถวิลปีนป่ายไปให้ถึงดวงดาว

ตัวละครหลักในนวนิยายของวัฒน์ วรรลยางกูรมักเป็นนักต่อสู้นักปีนป่ายที่ต้องทุ่มเททั้งชีวิตและหัวใจเพื่อไขว่คว้าให้ได้มาซึ่งโอกาสภายใต้โครงสร้างที่มีคนบางกลุ่มกุมบังเหียนเอาไว้มั่นไม่ว่าจะเป็นพื้นที่ทางเศรษฐกิจ ทางสังคมและการเมือง ก็ไม่เคยเปิด ไม่เคยเอื้อให้และหากใครบังอาจแหยมหรือล้ำเส้นก็ต้องเซ่นสังเวยด้วยโศกนาฏกรรมทั้งในนามส่วนตัวและในนามของประเทศชาติ

ฉากและชีวิตของนวนิยายของวัฒน์ วรรลยางกูรมันอบอวลด้วยกลิ่นสาบไอของคุ้งคลองท้องนาไปจนถึงบ้านเช่าซอมซ่อใจกลางกรุงของหนุ่มนักอุดมคติบ้านนอกผู้วิ่งไล่ไขว่ความฝันผู้มีวันเวลากลับไปเยี่ยมพ่อแก่ แม่และน้องเป็นครั้งคราวเมื่อยามอกหักหรืออยากพักจากเรื่องราวอันหม่นเศร้าในเมืองใหญ่

แม้ว่า ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ จะเป็นนวนิยายการเมืองเข้มข้นที่ส่งผลนำพาหนุ่มสาวนักศึกษา นักกิจกรรมหลายคนที่เคยอ่านให้ดั้นด้นค้นหาความหมายของชีวิตเหมือนพิน บางพูด ตัวละครเอกของเรื่อง แต่ความเป็นวัฒน์ วรรลยางกูร ผู้เป็นเหมือนตู้เพลงลูกทุ่งเคลื่อนที่ก็ไม่ละเลยที่จะหยอดเพลงลูกทุ่งคลาสสิคเข้าไปในเรื่องเล่าอันข้นคลั่กอย่างแยบคาย และใน‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’นั้น พบว่า เพลงลูกทุ่งอย่าง สมัครรัก สมัครแฟน – ชาตรี ศรีชล l ฮักกันบ่ได้ดอก – สุชาติ เทียนทอง l ดอกรักบานแล้ว – ศรคีรี ศรีประจวบ l ผู้เสียสละ – สายัณห์ สัญญา l เหมือนข้าวคอยเคียว – เพลินพิศ พูลชนะ l บ้านนาสัญญารัก – นิยม มารยาท l คืนนั้นสวรรค์ล่ม/รังรักในจินตนาการ – ทูล ทองใจ l แหม่มปลาร้า – สายัณห์ สัญญา l น้องนางบ้านนา –ปอง ปรีดา ถูกหยอดถูกวางไว้ในที่ทางเพื่อสร้างอรรถรสของเรื่องเล่าให้มีเสียงเพลงคละเคล้าอย่างได้อารมณ์

ในวันที่ ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ นวนิยายที่เขาคิดพล็อตในห้วงเวลาลี้ภัยการเมืองในวัยหนุ่ม (1979) กลับมาตีพิมพ์อีกครั้งในวันนี้ (2018) เป็นวันที่วัฒน์ วรรลยางกูร ต้องลี้ภัยการเมืองการเมืองอีกครั้งนับแต่รัฐประหาร 22 พฤษภาคม 2014 เป็นต้นมา ชะตากรรมของเขาในฐานะผู้เขียนกับพิน บางพูด ตัวละครที่เขาสร้างขึ้นจากจินตนาการดูไม่แปลกแตกต่างแม้ว่ากาลเวลาจะล่วงผ่านไปได้ 39 ปีแล้ว นั่นก็หมายความว่า ประเทศชาติในอุดมคติของเขา (แน่นอน- ของเราด้วยสิ) ยังอยู่ใต้อุ้งตีนและคมเขี้ยวของหมาป่าบ้าเลือด

ชะตากรรมของวัฒน์ วรรลยางกูรในวัย 24 ปีที่เขาเริ่มคิดพล็อต ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ ยังคงมีชะตากรรมเดียวกันกับวัฒน์ วรรลยางกูรในวัย 63 ปี และซ้อนทับอย่างสนิทแนบเนียนกับชะตากรรมของ พิน บางพูด ตัวละครหลักของ‘ด้วยรักแห่งอุดมการณ์’ที่เขาสร้างสรรค์ขึ้นมาเมื่อเกือบสี่ทศวรรษที่ผ่านมา

ประเทศชาติแบบไหนที่บีบคั้นกดดันให้นักคิด นักเขียน ปัญญาชนต้องหลบลี้หนีภัยการเมือง?

หมายเหตุ หนึ่ง l ภาพ portrait โดย สุมาลี เอกชนนิยม

หมายเหตุ สอง l หากต้องการซื้อหนังสือ "ด้วยรักแห่งอุดมการณ์" สามารถหาซื้อได้ที่บู๊ธอ่าน และไรเตอร์ซีเคร็ท S39 โซน C2 ในงานสัปดาห์หนังสือแห่งชาติ หรือสั่งซื้อออนไลน์กับสำนักพิมพ์ลูกสมุน โดยคลิกเข้าไปตามลิงค์นี้ครับ https://www.facebook.com/looksamoon

วัฒน์ วรรลยางกูร: จากผู้เขียนถึงผู้อ่าน