กวีประชาไท: บทกวีคือการทรยศ

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

 

พูดในงาน น่านโปเอซี, ห้องสมุดบ้านๆ น่านๆ 18 พฤศจิกายน 2018

คนบอกว่าบทกวีคือความรู้สึก คืออารมณ์ที่ค้นพบความคิด และความคิดก็ค้นพบถ้อยคำ บอกว่าบทกวีออกมาจากความสุขอันเป็นที่สุด หรือมาจากห้วงลึกของความเศร้า บอกว่าคือความรู้สึกอันแรงกล้า อันผุดเกิดและหลากหลั่งไหลมาจากภายใน

แต่ผมจะบอกว่าบทกวีคือการทรยศ

คนบอกว่าบทกวีคือภาษา

คือถ้อยคำจำนรรจ์ท่วงทำนอง คือข้อความดีที่สุดเรียงร้อยกันหมดจดงดงามที่สุด คือคำเปรียบเปรย อุปมาอุปไมย คือภาษาในจุดสูงสุดของพลัง คือโยนดอกกุหลาบลงจากหน้าผา และรอคอยเสียงสะท้อนจากก้นเหว คือเสียงหวานของนกไนติงเกล ซึ่งโดดเดี่ยวในความมืด ปลอบประโลมความเดียวดายของตัวเอง

แต่ผมกำลังจะบอกว่าบทกวีคือการทรยศ

คนบอกว่าบทกวีคือแรงปรารถนา คือพลังชีวิต คือความคิดที่หายใจ ถ้อยคำที่เผาไหม้ เชื้อเพลิงที่ขับเคลื่อนชีวิต คือหนทางของการถ่ายทอดชีวิต คือการเคลื่อนไหวของจิตวิญญาณ คือรอยประทับที่ตราตรึง

แต่ผมจะบอกว่ามันคือการทรยศ

คนบอกว่าบทกวีคือบุคลิกภาพ คือการสร้างสรรค์จังหวะของความงาม คือสิ่งที่เกิดจากจักรวาลภายในของมนุษย์ คือความรู้สึกราวกับยอดหัวถูกตัดออก

แต่ผมจะบอกว่า นั่นแหละคือการทรยศ

คนบอกว่าบทกวีคือคณิตศาสตร์ คณิตศาสตร์คือบทกวีของตรรกะ ความรักคือบทกวีของพันธะ บทกวีคือการเต้นรำของแขนขา คือภาพวาดที่เงียบงัน คือศรัทธาศาสนา คือดอกไม้หอมหอมหอม คือไวน์ชโลมลิ้นกำซาบคอ คือบทเพลง คือการตั้งชื่อเด็กทารก คือปุยฝ้ายเบาบาง คือโครงร่างสถาปัตยกรรมของชีวิต

แต่ผมจะบอกว่า มันคือการทรยศ

คนบอกว่าบทกวีคือการเปิดประตู คือการนำพาผู้คนออกจากวิถีจำกัดของการเห็นและรู้สึก คือสิ่งที่เปิดผนึกความเร้นลึก คืออะไรที่เชื่อมต่อกับอารมณ์ของมนุษย์

คนบอกว่าบทกวีคือสัจจะที่เผาไหม้จากหัวใจ คือคำโกหกที่พูดความจริงอยู่เสมอ คือมิตรภาพที่แท้

คนบอกว่าบทกวีคือเสียงก้องสะท้อน คือการโค้งคำนับเงาเพื่อขอเต้นรำ คือการหลีกหนีจากอารมณ์และบุคลิกภาพ

คนบอกว่าบทกวีคือการออกแบบ

บทกวีคือทุกอย่างของการกระทำที่อยู่ตรงข้ามกับอำนาจ

บทกวีคือเหนือเส้นขอบฟ้าขั้วโลกมีแนวสีหลายสีดูประหลาด

แต่ผมจะบอกว่าบทกวีคือการทรยศ

คนเปรียบสิ่งมากมายกับบทกวีเพื่อบอกว่าพวกเขาดื่มด่ำกับสิ่งนั้น บทกวีเป็นเหมือนเงาที่ขยับอยู่ในความนึกคิดของผู้คน คนคิดถึงบทกวีในความหมายของสิ่งที่เขาไม่เคยสัมผัส บทกวีกลายเป็นสมบัติของคนที่ไม่ได้เป็นของมัน เป็นมงกุฎที่ล่องลอยร่อนลงสวมใส่อะไรก็ได้เพื่อจะทำให้สิ่งนั้นเป็นราชา บทกวีคือด้านที่บอกไม่ถูกของทุกสิ่งที่รู้จักเป็นอย่างดี บทกวีคือการเรียงตัวของความไร้ระเบียบ คืออารมณ์ของตรรกะพอๆ กับที่เป็นตรรกะของอารมณ์

บทกวีคือความดิบเถื่อน คือความจริงที่จริงกว่าประวัติศาสตร์ คือสัจจะที่ไม่ต้องการเครื่องแบบ คือปรัชญาที่ใส่เสื้อยืดกับกางเกงขาสั้น คือกระดูกของความคิด คือเส้นประสาทและโลหิตของความรู้สึก คือรอยเขียนบนผนังกำแพงในหัวใจของทุกคน

บทกวีคือความทรงจำ คือหลักฐานของชีวิต คือสิ่งที่ทำให้ร่างกายอุ่นร้อนและผะผ่าว คือเถ้าถ่านหลังการมอดไหม้ คือประจักษ์พยานของการดำรงอยู่

คือการทำให้รู้ว่าอยู่ตัวคนเดียวในโลกที่ไม่รู้จัก คือการแบ่งปันโดยลำพัง คือการทำโลกส่วนตัวให้ปรากฏอยู่กลางแจ้ง คือสิ่งที่โลกไม่รับรู้และรับรองความมีอยู่ คือการสำรวจความสนเท่ห์ของมนุษย์

บทกวีคือความรัก คือภาวะอันเล่นหลงระเริงรื่น คือการทะเลาะกับตัวเอง และคือความเข้าใจตัวเองในส่วนลึก คืออัตชีวประวัติที่สัตย์ซื่อ

บทกวีคือภาพเงาสะท้อน คือมายาเสมือนว่าได้ล่วงผ่าน ภาพลวงตาที่ทำให้คนรู้สึกว่ามีประสบการณ์ ทั้งที่ไม่มี

บทกวีคือการฟังก้อนหิน ฟังน้ำ ฟังเมฆ และฟังคนอื่นๆ บทกวีคือการได้ยินจิตวิญญาณของตัวเองและทุกคน บทกวีคือการฟังเสียงของโลก

บทกวีคือสันติ คือสัตว์ทะเลที่ท่องไปบนบกและอยากจะบินไปในอากาศ

บทกวีแรกของมนุษย์คือคนออกจากถ้ำแหงนหน้ามองฟ้าแล้วร้อง อ้า...

 

บทกวีคือการเปิดเผยจุดซ่อนเร้น คือการลูบไล้ปมประเด็น คือชื่อของสิ่งที่ไร้ชื่อ คือการชี้จุดอ่อน เลือกข้าง เปิดข้อโต้แย้ง จัดรูป และยุติการหลับไหล

บทกวีคือน้ำแข็งที่ร้อนรุ่ม

คือการควบขี่ไปบนการหลอมละลาย...

บทกวีเป็นหลายสิ่ง และวันนี้ผมจะพูดว่า บทกวีคือการทรยศ

 

 

ผมไม่ได้บอกว่าบทกวีคือความไม่ซื่อสัตย์ แต่ผมกำลังบอกว่ามันคือการทรยศ ผมไม่ได้พูดว่า –ไม่-ซื่อ-สัตย์ ผมกำลังพูดว่า บท-กวี-คือ-การ-ทรยศ

ผมไม่ได้บอกว่าบทกวีคือการบิดพริ้ว หักหลัง บิดเบือน ผิดสัญญา หรือป้ายสี แต่ผมกำลังบอกว่ามันเป็นการทรยศ ฟังให้ดี ผมกำลังพูดว่า บ ท ก วี คื อ ก า ร ท ร ย ศ

ตอนเด็กๆ เคยฟังเพลงนี้ไหม

นั่งรถไฟไปหัวหิน

จับเจ้าหญิงมาทรมาน

จับเจ้าชายมาทรยศ

จับแม่มดมาดึงสะดือ

จับกิ้งกือมาทำก๋วยเตี๋ยว

จับแมวเหมียวมาเต้นระบำ

จับแมวดำมาเป่ายิ้งฉุบ

ตอนเป็นเด็กผมเคยสงสัยว่าทำไมต้องจับเจ้าชายมาทรยศ จนวันนี้ก็ยังไม่รู้ว่าทำไม วันนี้คุณอาจสงสัยเหมือนกัน ทำไมบทกวีจึงคือการทรยศ

 

 

เพราะมนุษย์ไม่ใช่สัตว์เลี้ยง และคนไม่ได้เกิดมาเพื่อภักดีกับเจ้าของ คนไม่จำเป็นต้องรับใช้คน คนไม่ต้องการมีเจ้าของ คนไม่จำเป็นต้องเชื่อง

ความเชื่องคือการยอมจำนนต่อความเป็นนาย คือการทำตามคำสั่งและปราศจากข้อโต้แย้ง ไม่มีเจตจำนงของตนเอง

ความเชื่องคือการยกชีวิตไปให้กับความพอใจของนาย ความเชื่องคือการว่านอนสอนง่าย คือการไม่ต้องมีความคิด ความเชื่องคือการไม่ต้องตัดสินใจ ความเชื่องไม่ต้องการศีลธรรม

เพราะทุกอย่างขึ้นกับความพอใจของนาย ความเชื่องคือกดตัวเองลงหมอบราบและกระดิกหาง รอรับการทำโทษหรือให้รางวัล มันคือการเป็นสัตว์เลี้ยง

เพราะสัตว์เลี้ยงไม่สามารถอยู่โดยไม่มีนาย สัตว์เลี้ยงไม่ต้องการแรงจูงใจของชีวิต ความเชื่องไม่ใช่ความผูกพัน แต่คือการผูกมัด คือการไร้อิสระ ไร้วุฒิภาวะ ไร้คุณธรรม ไร้ความรับผิดชอบ นอกจากหน้าที่ต่อผู้เป็นาย

ความเชื่องไม่รู้จักเสียงหัวเราะ ไม่รู้จักความเศร้าเสียใจ ความเชื่องไม่รู้จักความรัก สัตว์เลี้ยงรู้จักแต่ความภักดี

ผมกำลังบอกว่า บท กวี คือ การ ทรยศ

คนไม่ต้องจงรักภักดี !

เพราะคนไม่ใช่สัตว์เลี้ยง คนไม่ได้เกิดมาเพื่อรับใช้ใคร คนจะต้องรู้จักเรียนรู้ชีวิตด้วยตัวเอง ไม่ใช่เอาชีวิตไปถวายคนอื่น คนไม่ต้องจงรักภักดีต่อคนเพราะคนต้องไม่ถูกล่าม คนต้องรู้จักศีลธรรม และศีลธรรมไม่มีอยู่ในหมู่ทาสที่รู้จักเพียงรางวัลหรือบทลงโทษจากเจ้านาย คนจะต้องรับผิดชอบการกระทำของตนเอง ไม่ใช่เพียงกระทำตามคำสั่งของคนอื่น คนจะต้องไม่ถูกล่ามไว้กับคน คนไม่ใช่สิ่งที่ต้องมีเจ้าของ คนจะต้องไม่ถูกตีตรา คนไม่ใช่ทรัพย์สินไว้ครอบครอง กำหนดและนาบเหล็ก ตีตรวน กร้อนผม สักเลข นับจำนวน เกณฑ์แรง ไล่ต้อน เฆี่ยนตี กราบกราน คลานสี่ขา ตาเหลือกลาน เพราะคนไม่ใช่สัตว์เลี้ยง

ผมกำลังบอกว่าบทกวีจงทรยศ !!!

เพราะเราไม่ต้องการความจงรักภักดี!! เราไม่ต้องการประเทศที่ทำให้คนกลายเป็นสัตว์ เราไม่ต้องการเสียงกรรโชกจากสุนัขรับใช้ เราไม่ต้องการ-เจ้า-ของ-ชีวิต

เพราะความจงรักภักดีคือความสัมพันธ์ที่ไม่เท่า

เพราะการทรยศคือการทำตามแรงปรารถนา คือการ เผา-ไหม้-ตอก-ตรวน-ตี-ออก-ลอก-ลบ-รอย-ตรา-ตี คือเชื้อเพลงชีวิต-ขับจิตวิญญาณให้เคลื่อนไหวความคิดบังเกิดมี คือการระเบิดจากจักรวาลภายใน-รู้สึกรู้สาว่ายอดหัวถูกตัดยอดใจถูกขยี้

การทรยศคือคณิตศาสตร์ มันคือสมการของความเท่า คือการปลดปล่อยตนออกจากการแบ่งชั้นและแผ่นดินที่ต้องเช่า คือความเงียบงันคือดอกไม้ป่าดิบเถื่อนคือกองไฟมอดไหม้จนเป็นเถ้า คือเหล้าถอนเหล้าถอนความเมา

คือประตูสู่อิสระ คือการออกไปจากข้อจำกัดที่ลวงตา คือการพูดความจริงด้วยคำโกหก

คือการรื้อสร้างบุคลิกภาพ คือการพยศต่ออำนาจ คือความจริงที่จริงกว่าประวัติศาสตร์ คือฝ่าตีนขยี้เครื่องแบบและเหรียญตราบ้าบอด้วยเส้นประสาท- - - และโลหิตที่ร้อนราด

เพราะความจงรักภักดีทำให้คนกลายเป็นแรงงาน ของแลกเปลี่ยน สินค้า กองกำลังคลั่งบ้า ไล่ฆ่า และกัดกินความเป็นคน

เพราะความจงรักภักดีทำให้คนมัวเมาในอำนาจ ทำให้คนกลายเป็นทรราช

เพราะการไม่จงรักภักดีถูกทำให้กลายเป็นกบฏ การกบฎเพื่อเป็นคนเป็นสิ่งต้องห้ามในโลกของหมารับใช้คอยขู่คนให้หัวหด เพราะความจงรักภักดีคือการหักหลังความเป็นคนของตัวเองกักขังตัวเองอยู่ในภาพลวงตาโป้ปด เพราะบทกวีต้องทวงคืนความเป็นมนุษย์สุดแสนเลี้ยวลดเหลือกำหนด และมนุษย์ไม่อาจกำหนดเพราะมนุษย์มีบทกวีและบทกวีคือการทรยศ

 

 

หมายเหตุ – “คน” ที่กล่าวถึงบทกวีในข้อเขียนชิ้นนี้ก็มีเช่น อัลเบิร์ต ไอสไตน์, โรเบิร์ต ฟรอสต์, ชาร์ล โบดแลร์, เอ็ดการ์ อัลลัน โป, เกอเธ่, เอ. พี. เจ. อับดุล คาลัม, พลูทาร์ก, ที. เอส. อีเลียต, คาร์ล แซนด์เบิร์ก, ฌอง จิโรดู, ออเดร ลอร์ด, ฌอง ค๊อกตู, ไรเนอร์ มาเรีย ริลเคอ, วิลเลียม เวิร์ดสเวิร์ธ, โรเบิร์ต หลุยส์ สตีเวนสัน, จอห์น เอฟ เคเนดี, มูฮัมหมัด อิกบัล, จอห์น ดรายเดน, ริชาร์ด แอย์, อังเดร เซโกเวีย, จิม มอร์ริสัน, ไดซะกุ อิเคะดะ, นาโอมิ ชิฮาบ นือ, ดอน มาร์ควิส, ซามูเอล เทเลอร์ โคลริดจ์, เพอซี บีช แชลลี, บี บี คิง, ทาฮ์ เบน เจอล์ลูน, โธมัส เกรย์, พอล แรนด์, จอห์น เบ็ตเจแมน, เอมิลี่ ดิกคินสัน, กิลเบอร์ต เค เชสเตอร์ตัน, ริตา โดฟ, กุสตาฟ โฟลแบร์, ดอสโตเยฟสกี, เยฟกินี เยฟตูเชงโก, แมรี โอลิเวอร์, จอย ฮาร์โจ, โจเซฟ อุกซ์, รูมี, เลียวนาร์ด โคเฮน, ไดเลน โธมัส, ปาโบล เนรูด้า, พอล แองเกิล, ลอว์เรนซ์ เฟอร์ลิงเก็ตติ, อัลลัน กินสเบิร์ก, คริสโตเฟอร์ ฟราย, เจ แพทริก เลวิส, ซัลมาน รัชดี, ลีโอนาโด ดา วินชี, โรเบิร์ต เพนน์ วอร์เรน, วิลเลียม บัตเลอร์ ยีทส์, จอห์น เลนนอน, มาร์กาเร็ต แอตวูด เป็นต้น

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท