27 ธ.ค.2561 ที่ศาลธัญบุรี มีการอ่านคำพิพากษาศาลฎีกาคดีที่นายอานันต์ (ขอสงวนชื่อนามสกุล) วัย 70 ปี เป็นจำเลยในคดีความผิดหมิ่นประมาทต่อองค์พระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 112 และหมิ่นประมาทบุคคลมาตรา 326 จากกรณีที่อัยการฟ้องว่าจำเลยได้กล่าวพาดพิงสมเด็จพระเทพพระรัตนราชสุดาฯ และพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลีฯ ศาลฎีกาพิพากษาลงโทษตามความผิดฐานหมิ่นประมาทบุคคล มาตรา 326 ประมวลกฎหมายอาญา จำนวน 2 กรรมให้จำคุกกรรมละ 1 ปี รวม  2 ปี โทษจำคุกให้รอการลงโทษไว้ 3 ปี และให้ปรับกรรมละ 20,000 บาทรวมเป็น 40,000 บาท (รายละเอียดคำพิพากษาศาลฎีกาอยู่ในล้อมกรอบด้านล่าง)

ผู้สื่อข่าวรายงานว่า จำเลยไม่มาฟังคำพิพากษาในวันนี้ แต่ทนายจำเลยได้จ่ายค่าปรับแทนจำเลย 

รายงานข่าวแจ้งว่า เหตุแห่งคดีเกิดขึ้นในปี 2555 ในชั้นสอบสวน พนักงานสอบสวนได้สั่งไม่ฟ้องคดีและอัยการก็มิได้ดำเนินการฟ้องคดีต่อศาล กระทั่งหลังการรัฐประหารเดือนพฤษภาคม 2557 คดี 112 ต่างๆ ถูกนำมาพิจารณาอีกครั้ง คณะกรรมการของสำนักงานตำรวจแห่งชาติได้มีคำสั่งให้ฟ้องคดีดังกล่าว พนักงานสอบสวนที่สั่งไม่ฟ้องคดีถูกลงโทษทางวินัย จากนั้นจึงมีการตั้งพนักงานสอบสวนชุดใหม่ทำการสอบสวนใหม่และดำเนินการฟ้องคดีตามขั้นตอน

นอกจากนี้ธิติพงษ์ ศรีแสน ทนายจำเลยได้ตั้งข้อสังเกตถึงคำพิพากษาในวันนี้ว่า 1.ศาลฎีกาได้วางบรรทัดฐานคดีที่เป็นความผิดต่อส่วนตัวไว้ใหม่ว่า ในคดีความผิดต่อส่วนตัว (มาตรา 326) แม้ผู้เสียหายจะไม่ได้มีการร้องทุกข์กล่าวโทษไว้ก็ตาม แต่ถ้าได้มีการสอบสวนความผิดดังกล่าวไว้แล้ว พนักงานอัยการก็สามารถฟ้องร้องดำเนินคดีได้ ทั้งที่โดยหลักกฎหมายปกติ หากไม่มีการร้องทุกข์กล่าวโทษจากผู้เสียหาย พนักงานสอบสวนไม่มีอำนาจสอบสวน แม้จะสอบสวนไว้ อัยการก็ไม่สามารถฟ้องได้ ถือว่าเป็นการสอบสวนไม่ชอบ 2.ศาลฎีกาได้กล่าวอ้างรัฐธรรมนูญปี 2560 ไว้เป็นหลักเกณฑ์ในการวางความชอบธรรมของการสอบสวนไว้ (รัฐมีหน้าที่ต้องพิทักษ์รักษาไว้ซึ่งสถาบันพระมหากษัตริย์และความมั่นคงของรัฐ) แต่คดีนี้เหตุเกิดเมื่อปี 2555 และฟ้องคดีเมื่อปี 2558 เท่ากับว่าศาลฎีกาได้วางหลักการใหม่ของระบบกฎหมายว่า กฎหมายมีผลย้อนหลังเพื่อลงโทษจำเลยได้

คดีนี้จำเลยได้รับการประกันตัวในชั้นสอบสวนและชั้นพิจารณาคดี กระทั่งศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษจำคุก จำเลยจึงถูกคุมขัง 21 วันก่อนจะได้รับการประกันตัว ใช้หลักทรัพย์เป็นเงินสด 400,000 บาท ในชั้นอุทธรณ์จำเลยยื่นประกันอีกครั้งโดยศาลอุทธรณ์ให้เพิ่มเติมหลักทรัพย์เป็น 800,000 บาท

อัยการบรรยายฟ้องสรุปความได้ว่า เมื่อวันที่ 26 ตุลาคม 2555 จำเลยพูดคุยกับ รปภ.ของบริษัทแห่งหนึ่ง โดยกล่าววาจาใส่ความให้ร้ายสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ ซึ่งเป็นองค์รัชทายาท และยังกล่าววาจาหมิ่นประมาทดูหมิ่นพระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ  ต่อหน้าหัวหน้า รปภ. เหตุเกิดที่จังหวัดปทุมธานี จำเลยให้การปฏิเสธ

ศาลชั้นต้นพิพากษาเมื่อวันที่ 29 กันยายน 2559 สรุปความได้ว่า พิเคราะห์แล้วพยานโจทก์และพยานแวดล้อมเบิกความยืนยันเหตุการณ์การสนทนาและตรงกับบันทึกคำให้การของพยานที่ให้การไว้ต่อพนักงานสอบสวนทันทีในวันเกิดเหตุ ยากที่จะมีเวลาคิดต่อเติมเสริมแต่งข้อเท็จจริงให้เป็นอย่างอื่น นอกจากนี้พยานทั้งหมดยังไม่รู้จักกับจำเลยและไม่มีสาเหตุโกรธเคืองกับจำเลยมาก่อน จึงไม่มีเหตุผลใดที่จะเบิกความปรักปรำจำเลย จึงมีน้ำหนักควรแก่การรับฟัง อีกทั้งการแจ้งความเท็จ เบิกความเท็จ ผู้กระทำอาจต้องรับโทษตามกฎหมาย เชื่อว่าพยานโจทก์ทุกปากเบิกความไปตามความเป็นจริงที่เกิดขึ้น จำเลยเองก็นำสืบรับว่าอยู่ในที่เกิดเหตุ และตามคำให้การของจำเลยในชั้นสอบสวนตามบันทึกคำให้การของผู้ต้องหา จำเลยมิได้ให้การปฏิเสธข้อเท็จจริงดังกล่าวไว้ ดังนั้นการนำสืบปฏิเสธข้อเท็จจริงภายหลังมีน้ำหนักน้อย พยานหลักฐานที่จำเลยนำสืบมาไม่เพียงพอหักล้างพยานหลักฐานโจทก์ได้ ข้อเท็จจริงฟังได้ว่าจำเลยพูดใส่ร้ายทั้งสองพระองค์ให้เสื่อมเสียเกียรติ เป็นความผิดหลายกรรมต่างกัน

คำพิพากษาศาลชั้นต้นระบุด้วยว่า คำว่า “รัชทายาท” องค์ประกอบความผิดตามมาตรา 112 หมายถึงสมเด็จพระบรมโอรสาธิราชฯ เท่านั้นตามเอกสารยืนยันจากสำนักพระราชวัง การกระทำของจำเลยจึงไม่ครบองค์ประกอบความผิดตามมาตรา 112 คงมีปัญหาข้อกฎหมายว่าคดีนี้โจทก์ฟ้องขอให้ลงโทษตามมาตรา 112 เท่านั้น มิได้ขอให้ลงโทษฐานดูหมิ่นผู้อื่น แม้ข้อเท็จจริงจะไม่ได้ความว่า จำเลยได้กระทำผิดฐานหมิ่นประมาท ดูหมิ่น หรือแสดงความอาฆาตมาดร้ายพระมหากษัตริย์ พระราชินี รัชทายาท หรือผู้สำเร็จราชการแทนพระองค์ คงฟังได้แต่เพียงว่าจำเลยได้ใส่ความสมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ สยามบรมราชกุมารี และพระองค์เจ้าโสมสวลี พระวรราชาทินัดดามาตุ ศาลย่อมมีอำนาจลงโทษจำเลยในความผิดฐานหมิ่นประมาทได้ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 192 วรรคท้าย ที่จำเลยนำสืบต่อสู้ว่า สมเด็จพระเทพรัตนราชสุดาฯ และพระเจ้าวรวงศ์เธอพระองค์เจ้าโสมสวลีฯ ไม่ได้แจ้งความร้องทุกข์ หรือไม่ได้มอบหมายให้ผู้ใดแจ้งความร้องทุกข์ให้ดำเนินคดีกับจำเลย เห็นว่าคดีนี้โจทก์ฟ้องจำเลยตามประมวลกฎหมายอาญา112 ซึ่งเป็นความผิดอาญาแผ่นดิน แม้ไม่มีการร้องทุกข์มาก่อนแต่ก็มีการกล่าวโทษไว้ พนักงานสอบสวนจึงมีอำนาจสอบสวนและพนักงานอัยการมีอำนาจฟ้องคดีได้ ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 2(8), 120, 122 และ 127 ข้อต่อสู้ของจำเลยฟังไม่ขึ้น พิพากษาว่าจำเลยมีความผิดตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 ให้ลงโทษจำคุกกรรมละ 1 ปีรวมโทษจำคุก 2 ปี

อย่างไรก็ตาม แม้ศาลชั้นต้นจะพิพากษาลงโทษ แต่น.ส.มยุรี ชีพพานิชไพศาล ผู้พิพากษาหัวหน้าศาลจังหวัดธัญบุรี ได้ทำความเห็นแย้งประกอบไว้ด้วยว่า ความผิดฐานหมิ่นประมาทบุคคลนั้น พนักงานสอบสวนจะทำการสอบสวนได้ต่อเมื่อมีคำร้องทุกข์ตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 121 วรรคสอง แต่ไม่ปรากฏว่ามีการแจ้งความร้องทุกข์ในคดีนี้มาก่อน มีเพียงบุคคลที่มาแจ้งความร้องทุกข์หรือกล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวนให้ดำเนินคดีกับจำเลยฐานหมิ่นประมาท แต่ไม่ปรากฏว่าผู้กล่าวหามีอำนาจหรือได้รับมอบอำนาจให้ร้องทุกข์ตามกฎหมาย การสอบสวนความผิดนี้จึงไม่ชอบ พนักงานอัยการไม่มีอำนาจฟ้องจำเลย

ศาลอุทธรณ์พิพากษาเมื่อวันที่ 30 พฤษภาคม 2560 สรุปความได้ว่า จำเลยอุทธรณ์ว่าศาลชั้นต้นไม่มีอำนาจลงโทษจำเลยในความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญามาตรา 192 วรรคท้ายเพราะไม่มีการร้องทุกข์นั้น เห็นว่า ความผิดฐานหมิ่นประมาทตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 326 ที่ศาลชั้นต้นพิพากษาลงโทษจำเลยมานั้นเป็นความผิดอันยอมความได้ตามประมวลกฎหมายอาญา มาตรา 333 วรรคแรก พนักงานสอบสวนจะทำการสอบสวนได้ต่อเมื่อมีคำร้องทุกข์ตามระเบียบตามประมวลกฎหมายวิธีพิจารณาความอาญา มาตรา 121 วรรคสอง แม้ได้ความตามคำให้การชั้นสอบสวนของหัวหน้า รปภ.ว่า เป็นผู้กล่าวหาแจ้งความร้องทุกข์หรือกล่าวโทษต่อพนักงานสอบสวน แต่ก็ไม่ปรากฏข้อเท็จจริงในสำนวนว่าบุคคลนั้นมีอำนาจหรือได้รับมอบอำนาจให้ร้องทุกข์ตามกฎหมาย คดีนี้จึงไม่มีคำร้องทุกข์ตามระเบียบ กรณีไม่มีเงื่อนไขตามกฎหมายที่จะให้พนักงานสอบสวน พนักงานอัยการ หรือศาลแล้วแต่กรณีจะมีอำนาจสอบสวนฟ้องร้องหรือพิพากษาลงโทษจำเลยได้ พิพากษากลับให้ยกฟ้อง