อาลัย อ.ยิ้ม ครูประชาธิปไตย ห้องเรียนประชาธิปไตย

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

 

“อาจารย์คะ ดา ตอร์ปิโด ถูกจับ อาจารย์รู้ยังคะ”

ขอเริ่มบันทึกสายธารประวัติศาสตร์ประชาธิปไตยไทย ที่ตรงนี้ก็แล้วกัน

หลังจากนั้น อ.ยิ้ม ก็ได้เข้าไปช่วยเหลือ ยื่นประกันตัว คุณดา ดารณี ชาญเชิงศิลปกุล หลายครั้ง ท่ามกลางกระแสวิพากษ์วิจารณ์อย่างรุนแรง บัตรสนเท่ห์ ที่เข้ามาที่คณะอักษรฯ จุฬาฯ (ตามที่ได้ยินจาก กรรมการบอร์ดคณะฯ ครั้งหนึ่งพูดเชิงบ่นขึ้นในที่ประชุม)

แต่ อ.ยิ้ม ท่านก็ไม่เคยหวั่นไหว และยังคงยืนหยัดช่วยเหลือ และยื่นประกันตัวให้คุณดา ในสมัยนั้น มาตรา 112 เป็นเรื่องใหม่สำหรับคนทั่วไป และแม้จะตื่นตัวทางการเมือง เข้าร่วมกับกลุ่มเคลื่อนไหวต่างๆ แล้วก็ตาม ส่วนทนายความที่เข้าร่วมทำคดีให้ คุณดา ก็คือ ทนายประเวศ ประภานุกูล ที่ขณะเขียนบันทึกนี้ ท่านก็กำลังถูกจองจำ ด้วยหลายข้อกล่าวหา โดยท่านได้ประกาศไม่ยอมรับกระบวนการศาลของระบอบรัฐเผด็จการไทยตอนนี้

ดิฉันเป็นคนโชคดี ที่เมื่อมีคำถามเรื่องการเมือง เรื่องประชาธิปไตย และหลังๆ ก็เรื่อง “การต่อสู้” ก็แค่เดินเลาะไปเคาะประตูห้องพักอาจารย์ ที่ท่านอยู่อีกปีกหนึ่ง บนชั้น 12 อาคารบรมราชกุมารี ด้วยกัน คำถามมากมาย จะได้รับคำตอบที่คลี่คลายความเข้าใจของดิฉันอยู่เสมอ พร้อมกับได้หนังสือ หรือบทความติดมือกลับมาห้องทำงาน ด้วยบ่อยๆ โดยเฉพาะหนังสือเล่มเล็กๆ เล่มนั้น ปาฐกถา ของ อ.ธงชัย “ปาฐกถา ‘14 ตุลา’ ธงชัย วินิจจะกูล : ข้ามให้พ้นประชาธิปไตยแบบหลัง 14 ตุลา”
อ.ยิ้ม บอกให้ไปลองอ่านดู จำได้ว่า อ่านบนรถเมล์ แบบวางไม่ลง ยืนก็ยังอ่าน หลายอย่างมัน “ใหม่” และทำให้เกิดคำถามมากมาย ที่ต่อมา มีคำตอบมากขึ้นเรื่อยๆ

แต่ดูเหมือนว่า ดิฉันยังต้องเรียนวิชาประชาธิปไตยกับอาจารย์ อย่างเข้มข้นกว่านั้น รายการ “ห้องเรียนประชาธิปไตย” ซึ่ง พี่สมยศ พฤกษาเกษมสุข ดำเนินรายการทาง D-Station ก่อนที่ท่านจะถูกจับเมื่อ 30 เมษายน 2554 เมื่อเปิดสถานีเป็น Asia Update เราก็มาร่วมกันทำรายการนี้ต่อไป โดยดิฉันมาเป็นผู้ดำเนินรายการ มี อ.ยิ้ม เป็นวิทยากร บ่อยครั้ง ก็นึกอยากเลิกทำไป ด้วยหลายเหตุผล แต่ก็คิดว่า ถ้าเราหยุดไป สถานีคงเอาเวลาคืนไป เพราะมีหลายคนเขาก็จ้องจะได้เวลาแต่เขาคงเกรงใจพวกเรา ไม่กล้าขอคืน ยิ่งหลังจากแกนนำ นปช. ออกจากคุกมา เราก็ถูกเลื่อนเวลาไปออกดึกมาก แต่ก็อดทนทำต่อไป หวังว่า พี่สมยศออกมา จะมอบคืนรายการนี้ให้ทำต่อไป ณ เวลาที่เขียนบันทึกนี้ สถานี Asia Update ก็ถูกปิดไปแล้ว อีกไม่ช้า พี่สมยศคงเป็นเพียงคนเดียว ที่อาจจะอยู่ทำรายการห้องเรียนประชาธิปไตยนี้ต่อไป

เป็นเวลาร่วม 4 ปีแล้ว ที่ดิฉันไม่อาจไปหาคำตอบของคำถามมากมายเรื่องประชาธิปไตยกับครูคนไหนๆ ในประเทศไทยได้อีก ขณะที่คำถามกลับพอกพูนมากมายขึ้น ชีวิตการเป็นนักเรียนประชาธิปไตยไม่ง่าย ไม่สะดวกเหมือนเดิมแล้ว คงมีแต่ตำราเล่มเดียว ที่ดิฉันแพ็คใส่กระเป๋าไว้เสมอ ในยามที่ต้องเตรียมพร้อมฉุกเฉิน คือ หนังสือ “สายธารประวัติศาสตร์ประชาธิปไตยไทย” ของ อ.ยิ้ม และยังคงใช้เป็นแหล่งอ้างอิงสำคัญเสมอๆ 

บางที คนเราก็ไม่ได้ตระหนักอยู่เสมอว่าคนคนนั้นมีค่าเพียงใด เมื่อเขาอยู่ในแทบทุกที่ ทุกครั้ง ที่เราต้องการความช่วยเหลือ เมื่อตลอดเวลา 10 กว่าปี ของวิกฤตการเมืองไทยนี้ เราจะมี “ครูประชาธิปไตย” ท่านนี้ อยู่กับเราเสมอ ในหนังสือ ในทีวี บนเวทีปราศรัย กิจกรรมนานาชนิด เราแค่บอกงานไป อ.ยิ้ม จะไปให้เราเสมอ ตอบคำถามเรา ชัดเจน ด้วยอารมณ์ดี เหมือนชื่อสมญานาม

ครั้งหนึ่ง คุณไม้หนึ่ง ก.กุนที ระหว่างที่อยู่ในต่างประเทศ ได้แสดงความรู้สึกเศร้าใจอย่างร้าวลึก ถึงการสูญเสีย “พี่ศุขปรีดา” ศุขปรีดา พนมยงค์ ในขณะที่เขาต้องหลบภัยการเมือง ไม่สามารถไปร่วมงานศพ และบอกเล่าความรู้สึกหมดที่พึ่งทางความคิดไป ดิฉันรับฟังอย่างพอเข้าใจแต่ไม่อาจร่วมในความรู้สึกนัก มาวันนี้ ที่ต้องยืนอย่างลำพัง ก็ทำให้รับรู้ความรู้สึกเพื่อนในวันนั้นมากขึ้น

เราได้ยินคนพูดบ่อยๆ ว่า แล้วก็จะมีคนใหม่ๆ ต่อมารับภาระสร้างสังคมที่เป็นธรรม ต่อไป มันก็คงจริง และเป็นคำพูดแห่งความหวัง ที่เราต้องพูดกันไว้ เพื่อให้เรายืนได้ต่อไป ในสายธารประชาธิปไตย ในฟากฝั่ง ที่เราเลือกยืนอยู่เคียงข้าง “ชนชั้นผู้ถูกกดขี่”

ขอส่งท้ายบันทึกนี้ ด้วยบางส่วนจากบทกวีของคุณไม้หนึ่ง ก.กุนที ที่เขียนไว้ถึง “พี่ศุขปรีดา”

ไม้ใหญ่เอย...เป็นปุ๋ยเลี้ยง รุ่นสู่รุ่น
ฝุ่น สปอร์ ฟุ้งกระจาย ไม่จำกัด
ส่งมูลเชื้อ สืบสากล รำเพยพัด
ไม้น้อยเกิด กล้าขนัด แน่นแผ่นดิน

ด้วยรักและอาลัย แด่ อ.ยิ้ม พี่ชายและครูประชาธิปไตยของพวกเราตลอดกาล
สุดา อ.หวาน
27 กันยายน 2560
ณ สถานี Media Force

 

 

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท