ชัยชนะของชนพื้นเมือง 'เวารานี' ในเอกวาดอร์ ผู้รักษาที่ดินป่าอเมซอนจากกลุ่มขุดเจาะน้ำมัน
นับเป็นชัยชนะของชนพื้นเมือง 'เวารานี' ต่อขบวนการขุดเจาะทรัพยากรในพื้นที่ป่าที่พวกเขาอาศัยอยู่ เมื่อศาลเอกวาดอร์ตัดสินให้รัฐไม่มีสิทธินำที่ดินของชนพื้นเมืองในป่าอเมซอนปล่อยประมูลให้แก่กลุ่มขุดเจาะเชื้อเพลิงโดยไม่มีกระบวนการหารือ ได้รับความยินยอมจากชนพื้นเมืองก่อน ชาวเวารานีพากันเดินขบวนแสดงความยินดีในเรื่องนี้ หลังจากที่เคยฝ่าฟันกระบวนการศาลที่ไม่เป็นมิตรต่อพวกเขามาก่อน
สื่อเดอะนิวยอร์กเกอร์รายงานเมื่อวันที่ 15 พ.ค. 2562 ระบุถึงชัยชนะของชนพื้นเมืองเวารานีในพื้นที่ป่าอเมซอนประเทศเอกวาดอร์ ที่มีต่อบริษัทน้ำมันและรัฐบาลที่พยายามประมูลที่ดินของชนพื้นเมืองให้กับบริษัทขุดเจาะน้ำมันโดยไม่ได้รับความยินยอมจากคนในพื้นที่
กลุ่มชนพื้นเมืองเวารานี ในประเทศเอกวาดอร์ เริ่มต้นฟ้องร้องรัฐบาลในเรื่องนี้มาตั้งแต่เดือน ก.พ. ที่ผ่านมาโดยร่วมมือกับผู้ตรวจการรัฐสภาเอกวาดอร์ ซึ่งทำหน้าที่เป็นตัวแทนของประชาชน พวกเขายื่นฟ้องต่อศาลว่ารัฐบาลเอกวาดอร์เปิดให้มีการประมูลที่ดินของชนพื้นเมืองแก่บริษัทขุดเจาะน้ำมันราว 1,800 ตร.กม. โดยที่ไม่มีการขอความยินยอมจากชนพื้นเมืองเวารานีที่อยู่อาศัยในป่าอเมซอนแถบนั้น
ในช่วงไม่กี่ปีที่ผ่านมาทางการเอกวาดอร์ทำการแบ่งเขตพื้นที่ป่าอเมซอนเพื่อปล่อยให้นานาชาติประมูลการเช่าที่ดินเพื่อขุดเจาะทรัพยากร หนึ่งในส่วนที่ถูกแบ่งเขตนี้คือที่ดินของชนพื้นเมืองเวารานี ในปี 2561 ทางการเอกวาดอร์ระบุว่าพวกเขาถอนพื้นที่เวารานีออกจากการปล่อยเช่าประมูลแล้วแต่ก็ยังบอกว่ามีโอกาสที่จะใช้ที่ดินของชาวเวารานีในการขุดเจาะทรัพยากรอีก
อย่างไรก็ตามเส้นทางสู่ชัยชนะในการฟ้องร้องรัฐบาลของชนพื้นเมืองกลุ่มนี้ก็ได้มาจากการต่อสู้บนหนทางขรุขระ ก่อนหน้านี้มีการพิจารณาคดีในศาลที่เมืองปูโย ซึ่งอยู่ไกลจากหมู่บ้านของชาวเวารานี นอกจากนี้ในการพิจารณาคดียังไม่มีคนที่เป็นล่ามแปลภาษาระหว่างภาษาทางการกลางกับภาษาของชาวเวารานีด้วย จึงทำให้การพิจารณาคดีในครั้งนั้นมีการประท้วงในศาล กลุ่มผู้หญิงชาวเวารานีพากันร้องเพลงเพื่อประท้วงสภาพการไต่สวนคดีที่ไม่เป็นธรรมต่อพวกเขา มีตัวแทนชาวเวารานีหลายคนแต่งกายในชุดพื้นเมืองดั้งเดิมและแต่งสีบนใบหน้าตามวัฒนธรรมเวารานีพากันร้องเพลงเกี่ยวกับบทบาทของพวกเขาในฐานะที่เป็นผู้คุ้มครองป่ากลบเสียงผู้พิพากษาและทนายความจนทำให้ผู้พิพากษาต้องสั่งหยุดพิจารณาชั่วคราวและเลื่อนการพิจารณาคดีออกไปเป็นเดือน เม.ย.
อย่างไรก็ตามในวันที่ 26 เม.ย. 2562 ชนพื้นเมืองชาวเวารานีก็ได้เฉลิมฉลองชัยชนะจากการที่ศาลตัดสินให้รัฐบาลเอกวาดอร์ไม่สามารถปล่อยประมูลหรือวางแผนปล่อยประมูลที่ดินของชนพื้นเมืองกลุ่มนี้ได้โดยไม่ได้รับความยินยอมจากพวกเขา ชาวเวารานีพากันเดินขบวนฉลองชัยชนะไปตามท้องถนนของเมืองปูโย
เนมอนเต เนนควีโม ผู้นำชนพื้นเมืองเวารานีกล่าวว่าพวกเขามาที่เมืองปูโยเพื่อทวงคืนสิทธิในการบริหารจัดการตนเอง และคำตัดสินของศาลในครั้งนี้ก็ทำให้เธอรู้สึกปลอดภัยมากขึ้น "พื้นที่ของพวกเราเป็นการตัดสินใจของพวกเรา และในตอนนี้ จากการที่พวกเราเป็นเจ้าของ พวกเราจะไม่ยอมให้บริษัทน้ำมันเข้าถึงและทำลายแหล่งธรรมชาติของพวกเราและทำลายวัฒนธรรมของพวกเรา" เนนควีโมกล่าว
ที่ดินของชาวเวารานีได้รับการคุ้มครองตามบัญญัติรัฐธรรมนูญเอกวาดอร์ที่ระบุให้สิทธิแก่ชนพื้นเมืองในการเป็นเจ้าของที่ดินของบรรพชนตัวเองโดยที่สิทธินี้ "ไม่สามารถกีดกัน ไม่สามารถเข้ายึดครอง และไม่สามารถแบ่งแยก" ได้ อย่างไรก็ตามกฎหมายยังอนุญาตให้รัฐเอกวาดอร์เป็นเจ้าของความมั่งคั่งในสิ่งที่อยู่ใต้ชั้นผิวดิน แต่รัฐธรรมนูญก็ยังระบุอีกว่าต้องมีการตกลงหารือกันก่อนล่วงหน้าก่อนที่จะมีแผนการขุดเจาะทรัพยากรใต้ผิวดินได้ โดยต้องรายงานเรื่องผลกระทบด้านสิ่งแวดล้อมและด้านวัฒนธรรมต่อชุมชนคนพื้นเมือง
ลินา มาเรีย เอสปิโนซา ทนายความฝ่ายชนพื้นเมืองกล่าวหลังมีการตัดสินคดีว่าคำตัดสินในครั้งนี้ถือเป็นสิ่งสำคัญที่ไม่เคยมีมาก่อนในอเมซอน มันแสดงให้เห็นว่ารัฐได้ละเมิดสิทธิของประชาชนทั้งต่อชนพื้นเมืองกลุ่มนี้และคนกลุ่มอื่นๆ ที่ถูกแย่งชิงที่ดินโดยไม่มีกระบวนการหารือด้วย
เรียบเรียงจาก
An Uncommon Victory for an Indigenous Tribe in the Amazon, The New Yorker, 15-05-2019
https://www.newyorker.com/news/news-desk/an-uncommon-victory-for-an-indigenous-tribe-in-the-amazon [2]
Ecuador Amazon tribe win first victory against oil companies, Phys, 27-04-2019
https://phys.org/news/2019-04-ecuador-amazon-tribe-victory-oil.html [1]