สารดคีเรื่อง 'นาวาลนี' ได้รับเลือกเข้ารอบชิงรางวัลออสการ์ สาขาสารคดียอดเยี่ยม เมื่อวันอังคารที่ผ่านมา เนื้อหาเป็นเรื่องเหตุการณ์เกี่ยวกับการวางยาพิษ 'อเล็กซี นาวาลนี' ผู้นำฝ่ายค้านรัสเซีย และการสืบสวนสอบสวนของสื่ออิสระที่นำไปสู่การพบว่าเจ้าหน้าที่รัฐบาลรัสเซียอยู่เบื้องหลังความพยายามลอบสังหารดังกล่าว
สารคดีเรื่องนี้ผลิตโดยบริษัท HBO Max และ CNN Films กำกับโดย แดเนียล โรห์เออร์ ผู้กำกับชาวแคนาดา ฉายรอบปฐมทัศน์ เมื่อ 26 ม.ค. 2565 ในเทศกาลภาพยนตร์อิสระซันแดนซ์ ณ เมืองซอล์ทเลคซิตี้ รัฐยูทาห์ ก่อนเปิดฉายทั่วสหรัฐอเมริกาในวันที่ 11 เม.ย. 2565
แม้จะสร้างรายได้น้อยมาก โดยรายได้บ็อกซ์ออฟฟิศอยู่เพียงประมาณ 1 แสนดอลล่าร์ แต่สารคดีเรื่องนี้กลับคว้ารางวัลสารคดีการเมืองยอดเยี่ยมของ Critics' Choice Documentary Awards ครั้งที่ 7 รวมถึงได้เข้ารอบชิงและได้รับรางวัลในรายการอื่นๆ อีกหลายครั้ง ก่อนเข้ารอบชิงรางวัลออสการ์ครั้งที่ 95 ในปีนี้
สารดคีเรื่องนี้ถ่ายทอดชีวิตของ 'อเล็กซี นาวาลนี' นักรณรงค์ต่อต้านคอรัปชั่นและนักการเมืองฝ่ายค้านในรัสเซีย ขณะที่ฟื้นฟูร่างกายในกรุงเบอร์ลิน หลังถูกวางยาพิษทำลายประสาทโนวีช็อก เมื่อเขากลับมายังกรุงมอสโกในเดือนมกราคม 2564 เขาก็ถูกจับกุมและส่งตัวเข้าคุกทันทีในข้อหาฝ่าฝืนเงื่อนไขการประกันตัว
นอกจากจะนำเสนอบทสัมภาษณ์ของนาวาลนี รวมถึงภรรยา ลูกสาว และพันธมิตรคนสนิทของนาวาลนีแล้ว สารคดีเรื่องนี้ยังนำเสนอสกู๊ปสืบสวนสอบสวนของคริสโต โกรเซฟ นักข่าวอิสระของสำนักข่าวเบลลิงแคท ที่นำไปสู่การค้นพบบุคคลที่เกี่ยวข้องกับความพยายามลอบสังหารดังกล่าวด้วย
ช่วงเวลาที่ระทึกใจที่สุดของสารคดีอยู่ในตอนที่นาวาลนีสวมรอยเป็นเจ้าหน้าที่คนหนึ่งและโทรศัพท์หาคอนสแตนติน คูดรียาฟสเตฟ ระหว่างการสนทนา เขายอมรับว่าเป็นผู้ใส่ยาพิษไว้ในชุดชั้นใน และทีมของเขาเคยพยายามลอบสังหารนาวาลนีมาหลายครั้งแล้ว เป็นฉากที่แม้แต่นาวาลนี และมาเรีย เปฟชิกห์ ผู้ช่วยของเขาก็รู้สึกเชื่อไม่ลง
นอกจากเรื่อง 'นาวาลนี' แล้ว ยังมีผู้ท้าชิงตำแหน่งสารคดียอดเยี่ยมอีก 4 เรื่อง ใครจะได้รางวัลในครั้งนี้ ผู้สนใจสามารถติดตามพิธีประกาศผู้ชนะรางวัลออสการ์ที่ลอสแอนเจลิส ประเทศสหรัฐอเมริกา ได้ผ่านช่องทางต่างๆ ในวันอาทิตย์ที่ 12 มี.ค. ศกนี้
ประท้วงสนับสนุนนาวาลนี
มาเรีย เปฟชิกห์ หัวหน้าหน่วยสืบสวนสอบสวนของมูลนิธิต่อต้านคอรัปชั่นของนาวาลนี ได้ออกมาแสดงความยินดีกับนาวาลนีและทีมงานผ่านทวิตเตอร์ ระบุว่าการได้เข้ารอบชิงชนะเลิศในครั้งนี้เป็น "อีกตัวอย่างหนึ่งที่แผนของปูตินผิดพลาดอย่างร้ายแรง"
รายงานเมื่อ 21 ม.ค. ที่ผ่านมา มอสโกทามส์ระบุว่าชาวรัสเซียพลัดถิ่นหลายพันคน ได้จัดชุมนุมเพื่อสนับสนุนอเล็กซี นาวาลนี นักโทษการเมืองในรัสเซีย และต่อต้านการรุกรานยูเครน เช่น ที่โซล (เกาหลีใต้) ลอนดอน (สหราชอาณาจักร) เยอร์เวน (อาร์เมเนีย) วิลนีอุส (ลิทัวเนีย) และเบลเกรด (เซอร์เบีย)
การประท้วงครั้งนี้นับเป็นการรณรงค์ร่วมกันครั้งแรกของผู้สนับสนุนนาวาลนี นับตั้งแต่รัสเซียมีการประท้วงใหญ่ทั่วประเทศ เมื่อเมษายน 2564 เพื่อเรียกร้องให้ปล่อยตัวนาวาลนี ที่ในขณะนั้นอดอาหารประท้วงเพื่อเรียกร้องการรักษาอาการเจ็บป่วยอย่างเหมาะสม หลังเขาถูกสั่งจำคุกและเครือข่ายการเมืองของเขาถูกขึ้นบัญชีดำเป็น "ผู้ก่อการร้าย"
ในครั้งนี้รัสเซียพบการประท้วงแบบ "วันแมน" บ้างเช่นกัน แต่ผู้ประท้วงคาดว่าถูกจับกุมอย่างรวดเร็ว และอาจต้องเผชิญโทษจำคุกเป็นเวลานานภายใต้กฎหมายลิดรอนสิทธิ ที่ผ่านมา ผู้ต่อต้านการรุกรานยูเครนลี้ภัยไปอยู่ตามเมืองต่างๆ ทั่วโลก โดยส่วนใหญ่อาศัยที่ตุรกีและอดีตสมาชิกสหภาพโซเวียตในคอเคเซียและเอเชียกลาง
ปัจจุบัน อเล็กซี นาวาลนี อยู่ในเรือนจำระดับการคุ้มกันสูงสุดที่เมเลโกโว มีชื่อเสียงด้านการใช้ความรุนแรงต่อนักโทษ ตั้งอยู่ห่างจากกรุงมอสโก 250 กิโลเมตร เขาถูกศาลตัดสินจำคุก 2 ปี 6 เดือน ในข้อหาละเมิดเงื่อนไขประกันตัวจากการพักรักษาตัวที่เยอรมนี และอีก 9 ปีในข้อหาฉ้อโกงที่ถูกมองว่ามาจากแรงจูงใจทางการเมือง
ไม่นานมานี้ แพทย์รัสเซียกว่า 600 คน ได้ลงนามในจดหมาย เรียกร้องให้ปูตินหยุดใช้สุขภาพเป็นเครื่องมือรังแกนาวาลนี หลังเจ้าหน้าที่เรือนจำไม่ยอมให้ยารักษาโรคที่จำเป็นขณะที่เขาถูกขังเดี่ยว ล่าสุด นาวาลนีได้รับยารักษาโรคแล้ว หลังรัฐบาลเผชิญแรงกดดัน การที่แพทย์ออกมาเรียกร้องเป็นปรากฎการณ์ที่เห็นได้ไม่บ่อยนักในรัสเซีย
แปลและเรียบเรียงจาก
ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)