2 ก.ค. 2567 เว็บไซต์  LICADHO และ บีบีซี รายงานวันนี้ (2 ก.ค.) เมื่อช่วงเช้า ที่ศาลกรุงพนมเปญ ลงดาบ 2 ข้อหาหนัก ประกอบด้วย ข้อหาวางแผนต่อต้านรัฐบาล และหมิ่นประมาทกษัตริย์ นโรดม สีหมุนี แก่นักกิจกรรมอนุรักษ์สิ่งแวดล้อมจากกลุ่ม "Mother Nature" จำนวน 10 ราย โดยทั้งหมดถูกตั้งข้อหาเมื่อปี 2564 จากกรณีที่พวกเขาจดบันทึกว่ามีสิ่งปฏิกูลไหลลงสู่แม่น้ำโตนเลสาบ ในกรุงพนมเปญ ใกล้กับพระราชวัง

3 ใน 10 คน รวมถึง อเรฮันโดร กอนซาเลซ-เดวิดสัน ชาวสเปน ผู้ก่อตั้งกลุ่ม Mother Nature ถูกดำเนินคดีวางแผนต่อต้านรัฐบาล และหมิ่นประมาทกษัตริย์ โดยทั้ง 3 คนถูกศาลสั่งจำคุกเป็นเวลา 8 ปี และถูกปรับ 2,500 ดอลลาร์สหรัฐฯ ที่เหลือถูกจำคุก 6 ปี เฉพาะข้อหาวางแผนต่อต้านรัฐบาล

อย่างไรก็ตาม อัยการไม่ได้ให้ความเห็นว่านักกิจกรรมด้านสิ่งแวดล้อมละเมิดกฎหมายหมิ่นประมาทกษัตริย์ และวางแผนต่อต้านรัฐบาลอย่างไร

ต่อมา ศาลกรุงพนมเปญ ได้ออกหมายจับนักกิจกรรมจำนวน 10 ราย และเมื่อ 10.40 น. นักกิจกรรม 4 รายนั่งอย่างสงบนอกศาลโดยไม่ได้เข้าไปฟังคำพิพากษาภายในห้องบัลลังก์ ได้ถูกเจ้าหน้าที่ตำรวจและตำรวจนอกเครื่องแบบเข้ามาล้อมและใช้กำลังลากพวกเขาเข้าไปในรถที่จอดรออยู่ โดยระหว่างที่มีการพยายามจับกุม นักกิจกรรมและผู้ติดตามพยายามตะโกนให้ตำรวจปล่อยตัวพวกเขา มีรายงานด้วยว่า นักกิจกรรมที่ถูกลากตัว 2 ใน 4 ราย ถูกเจ้าหน้าที่ใช้กำลังล็อกคอลากขึ้นรถ อย่างไรก็ตาม ยังมีนักกิจกรรมอีก 6 ราย ที่ไม่ได้มาปรากฏตัวเพื่อฟังคำพิพากษา

'ตะวัน' ทานตะวัน ตัวตุลานนท์ ได้โพสต์วิดีโอช่วงจับกุมนักกิจกรรมสิ่งแวดล้อมกัมพูชา เมื่อ 2 ก.ค. 2567

ทั้งนี้ ก่อนที่นักกิจกรรมทั้ง 4 รายจะถูกตำรวจลากขึ้นรถ พวกเขาได้ทำกิจกรรมเดินขบวนอย่างสันติ จากวงเวียนชรอย จังวา มาที่ศาลกรุงพนมเปญ โดยนักกิจกรรมแต่งกายด้วยชุดงานศพสีขาว และมีนักกิจกรรมและผู้ติดตามร่วมเดินขบวนอีกประมาณ 50 คน  เมื่อถึงศาล นักกิจกรรมที่ถูกดำเนินคดี พวกเขาเลือกที่จะไม่เข้าไปฟังคณะผู้พิพากษาตัดสินคดี และอยู่กับผู้สนับสนุน และสมาชิกครอบครัว กล่าวถึงความปรารถนาที่อยากจะเห็นสังคมที่ปกป้อง และพิทักษ์ทรัพยากรธรรมชาติ เพื่อประชาชนชาวกัมพูชาทุกคน

ทั้งนี้ บีบีซี ระบุด้วยว่า ผู้สนับสนุนบางคนเขียนป้ายด้วยลายมือเป็นข้อความว่า "เราต้องการอิสรภาพ" และ "เราต้องการสิทธิ" ขณะที่คนอื่นๆ กำลังถือดอกไม้

สำนักข่าว บีบีซี ระบุว่า Mother Nature ก่อตั้งเมื่อปี 2556 โดยได้ทำกิจกรรมรณรงค์ต่อต้านโครงการทำลายสิ่งแวดล้อม และตั้งคำถามต่อการจัดการทรัพยากรธรรมชาติในประเทศภูมิภาคเอเชียตะวันออกเฉียงใต้

เขานำข้อมูลที่ได้บันทึกไว้มาทำเป็นวิดีโอ ซึ่งเป็นวิดีโอที่สนุกสนาน และเต็มไปด้วยข้อมูลที่น่าสนใจ จนทำให้มียอดผู้ติดตามพวกเขาในเฟซบุ๊ก สูงถึง 475,000 ผู้ติดตาม ก่อนหน้านี้ Mother Nature เคยกล่าวหาผู้นำกัมพูชาว่าพยายามใช้ทรัพยากรธรรมชาติภายในประเทศ เพื่อกอบโกยกำไร ขณะที่รัฐบาลเคยออกมาปฏิเสธ และระบุว่า กลุ่ม Mother Nature กำลังยุยงให้สังคมเกิดความวุ่นวาย

ทั้งนี้ กอนซาเลซ-เดวิดสัน ที่ถูกแบนไม่ให้เข้าประเทศกัมพูชา ให้สัมภาษณ์กับ บีบีซี เรียกการตัดสินครั้งนี้ว่า “การตัดสินใจอย่างหายนะของตระกูลเผด็จการ 'ฮุน'

"ไม่มีใครได้ประโยชน์จากคำตัดสินนี้ ปล่อยรัฐบาลไป ดังที่เราได้เห็นจากกรณีก่อนหน้านี้ เป็นการพยายามทำให้คนช็อกตกตะลึงช่วงครู่หนึ่ง แต่สุดท้ายมันจะส่งผลสะท้อนกลับ เพราะว่ามันจะสร้างแรงบันดาลใจให้คนอื่นๆ ลุกขึ้นมาแทนที่ (นักกิจกรรมที่ถูกจับกุม)" กอนซาเลซ-เดวิดสัน ระบุ

สำหรับกฎหมายหมิ่นประมาทกษัตริย์กัมพูชา ถือเป็นกฎหมายที่ใหม่ และมีผลตั้งแต่เมื่อ 2561 เป็นต้นมา ขณะที่นักวิจารณ์หลายคนระบุดรงกันว่า กฎหมายนี้มีขึ้นเพื่อปราบผู้เห็นต่างเท่านั้น โดยในช่วงหลายทศวรรษของรัฐบาลฮุน เซน มีการใช้กฎหมาย ยุบพรรคฝ่ายค้าน ปิดปากสื่ออิสระ และคุมขังนักกิจกรรมอีกหลายสิบคน

อย่างไรก็ตาม หลังจากฮุน เซน ลงจากอำนาจ ฮุน มาเนต Mother Nature ได้เริ่มกลับมาวิพากษ์วิจารณ์อีกครั้ง ซึ่งพวกเขาเรียกมันว่าเป็นการบังคับใช้กฎหมายอย่างไม่เท่าเทียม เพื่อให้ประโยชน์แก่บริษัทเอกชน และความมั่งคั่งของชนชั้นนำ

หลังศาลมีคำตัดสินดังกล่าว กลุ่มเพื่อสิทธิมนุษยชนหลากหลายกลุ่มได้ออกมาร่วมประณามคำพิพากษาว่า สร้างความเสียหายต่อขบวนการภาคประชาสังคม และขบวนการรณรงค์เพื่อสิ่งแวดล้อม

บรีโอนี เลา (Bryony Lau) รองผู้อำนวยการภูมิภาคเอเชีย ของ 'ฮิวแมนไรท์วอตช์' ระบุว่า คำพิพากษา "จะส่งข้อความที่ตระหนกนี้ไปยังเยาวชนชาวกัมพูชาว่า รัฐบาลจะอยู่ข้างผลประโยชน์พิเศษเหนือสิงแวดล้อมทุกครั้งที่มีโอกาสที่จะได้มา"

"นี่เป็นเรื่องที่น่าตกใจในการทำให้นักกิจกรรมเยาวชนกลายเป็นอาชญากร โดยนักกิจกรรมเป็นผู้ที่ออกมาปกป้องแหล่งน้ำสะอาดในกรุงพนมเปญ ปกป้องป่าชายเลนในเกาะกง และส่งสัญญาณเตือนเรื่องการนำที่ดินในพื้นที่ที่ได้รับการปกป้องไปให้เอกชน แปะป้ายการกระทำเหล่านี้เป็นการคุกคามรัฐบาล" นาลี พิลอร์จ (Naly Pilorge) ผู้อำนวยการฝ่ายประชาสัมพันธ์ของ LICADHO ระบุ

อย่างไรก็ตาม ผู้อำนวยการฝ่ายประชาสัมพันธ์ของ LICADHO ระบุด้วยว่า เขาหวังว่าความพยายามของนักกิจกรรม จะสร้างแรงบันดาลใจให้กับนักปกป้องสิทธิมนุษยชนคนอื่นๆ ให้เข้ามาร่วมเป็นแนวหน้า และสานต่อการผลักดันให้กัมพูชาเป็นประชาธิปไตยมากขึ้น

หนึ่งในโครงการรณรงค์ของ Mother Nature ที่ประสบความสำเร็จ ซึ่งนาลี พิลอร์จ อ้างอิงระบุว่า ผลลัพธ์ของมันทำให้เจ้าหน้าที่ยุติการส่งออกทรายจากปากแม่น้ำชายฝั่งทางตะวันตกเฉียงใต้ของจังหวัดเกาะกง ซึ่งทำลายระบบนิเวศท้องถิ่นและพื้นที่ทำประมง

เจ้าหน้าที่ยังยุติแผนสร้างเขื่อนพลังน้ำในเทือกเขากระวานได้สำเร็จ โครงการก่อสร้างที่นำโดยจีนอาจคุกคามความเป็นอยู่ของชุมชนชนเผ่าพื้นเมืองในพื้นที่

นอกจากนี้ เมื่อ ก.ย. 2566 กลุ่ม Mother Nature ได้รับรางวัล "Right Livelihood Award" สำหรับ "การทำกิจกรรมอย่างกล้าหาญ"

"Mother Nature จุดประกายความหวังให้กับคนรุ่นใหม่ ในการต่อสู้เพื่ออนุรักษ์ธรรมชาติ และสิทธิมนุษยชนในกัมพูชา" คณะกรรมการตัดสินรางวัลขณะนั้น ระบุ