ธีร์ อันมัย: มหรสพภายใต้ความสงบเรียบร้อย

ประชาไททำหน้าที่เป็นเวที เนื้อหาและท่าที ความคิดเห็นของผู้เขียน อาจไม่จำเป็นต้องเหมือนกองบรรณาธิการ

ประเทศกูมี

ความนิยมในมหรสพครบงันในงานบุญงานบวชของผู้คนบนดินแดนที่ราบสูงตะวันออกเฉียงเหนือเลื่อนไหลไปตามยุคสมัย 

แต่ก่อนถ้าเจ้าภาพมีฐานะยากจนแถมฝนฟ้าไม่ปรานี จะเอาบุญทั้งทีแค่มีหมอลำกลอนหรือหมอลำคู่ก็นับว่าหรูหรา หากร่ำรวยมีหน้ามีตาก็จ้างหมอลำหมู่หรือหมอลำเรื่องต่อกลอน หรือหมอลำเพลินกกขาขาวก็ย่อมได้

ยุคหนึ่งภาพยนตร์จอผ่าโลกพร้อมหนังชนโรงได้เข้ามาเบียดชิงพื้นที่หมอลำ เจ้าภาพไหนจ้างบริการใหญ่จอผ่าโลกแถมนักพากย์ชื่อดังมาได้ก็ยิ่งสะท้อนหน้าตาและสถานะทางเศรษฐกิจของเจ้าภาพงาน

กลางทศวรรษที่ 1990 วัฒนธรรมป๊อปอย่างเพลงสตริงหรือวงสตริงคอมโบ ดิสโก้เธคเคลื่อนที่ได้มามีพื้นที่เป็นทางเลือกของเจ้าภาพในงานสมโภช 

การมาถึงของเพลงสตริงเป็นช่วงปรับตัวครั้งใหญ่ของหมอลำกลอนและหมอลำเพลินและได้จุดลงตัวที่หมอลำซิ่ง เครื่องดนตรีนอกจากแคนแล้ว หมอลำซิ่งคือหมอลำคู่ที่มีกลอง เบส กีตาร์และแดนเซอร์เพิ่มเข้ามา จากนั้น เด้อนางเดอ เด้อเด้อนางเดอก็ทำงาน

ห้วงเวลาเดียวกันนี้ กันตรึมของขะแมร์เลอแถวสุรินทร์ บุรีรัมย์เองก็ปรับตัว จากที่มีแต่คนร้องชาย หญิง ดนตรีที่มีแต่ซอ กลองและฉิ่งฉาบก็เพิ่มเครื่องดนตรีสากลและแดนเซอร์เข้าไปด้วย เราจึงได้รู้จัก กันตรึมร็อค ดาร์กี้กันตรึมร็อค ร็อคคงคย-หยีหนอ

สังคมเปลี่ยน เทคโนโลยีเปลี่ยน ผู้คนปรับตัว ในยุคทีวีครองห้องนั่งเล่นหรือที่ที่ดีที่สุดของครอบครัว หนังเร่ บริการภาพยนตร์ทยอยล้มหายตายจาก ที่ยืนหยัดได้ต้องปรับตัวหลายตลบกว่าจะพบวิถีที่พออยู่ได้

ในยุคสื่อออนไลน์ใครๆก็สื่อสารได้เราพบว่า คณะหมอลำหมู่หรือหมอลำเรื่องต่อกลอนมีคิวงานยาวเหยียด มีแฟนคลับ มีแฟนเพจที่มีคนติดตามแน่นหนา สนนราคาค่าจ้างเรือนแสน ส่วนหมอลำซิ่งก็ไม่ยอมน้อยหน้า อยู่ได้และยังมาด้วยวิธีเดียวกัน

มีงานวิจัยออกมาด้วยว่า กลุ่มแฟนคลับที่เหนียวแน่นของหมอลำหมู่นั้น นอกจากแม่ยกของดาราชูโรงของคณะแล้ว ก็มีกลุ่มเกย์ที่มีคู่รักเป็นแดนเซอร์ที่เหนียวแน่นมั่นแก่นยิ่งนัก ส่วนหมอลำซิ่งมีกลุ่มกะเทยหน้าฮ้านกระโดดเด้าเก้าชั้นกันผู้บ่าวไทบ้านที่เคยยึดหน้าฮ้านตีกันออกไปได้พอสมควร

ท่ามกลางการปรับตัวของหมอลำ บริการภาพยนตร์ที่มีสายป่านยาวก็พบหนทางใหม่คือการเพิ่มระบบแสงสีเสียง ให้ภาพยนตร์บวกกับดิสโกเธคในบริการเดียวกันก็พอประคับประคองเอาตัวรอดไปได้

แต่ยังมี “รถแห่” ความบันเทิงล่าสุดบนดินแดนที่ราบสูงตะวันออกเฉียงเหนือ ค่าจ้างเรือนหมื่น บนรถแห่มีนักดนตรี นักร้อง รอบคันรถคือลำโพงมหาศาลระบบเสียงสะท้านสะเทือนรอบทิศทาง

รถแห่มีดีที่เล่นดนตรีสด นักร้องก็ร้องสดระบบเสียงสุดสะเด่า เจ้าภาพไม่ต้องจ่ายแพง และรถแห่บางคณะก็มีแฟนคลับคอยติดตาม คอยตั้งตารอจะไปจ้วดจ้าดวาดลวดลายหน้ารถแห่ 

แต่ว่า ในยุคที่ความสงบเรียบร้อยเป็นสินค้า มันก็มีราคาที่เจ้าภาพต้องจ่ายเรื่องความเรียบร้อย บางงานมีตำรวจและอาสาสมัครป้องกันภัยพลเรือนก็ยังไม่พอ ต้องมี ท.ทหารอดทนมาถือปืนยืมคุมรถแห่ สนนราคาเป็นกันเอง กะละ 400 บาท เช่น แห่บ่ายโมงถึงสี่โมงเย็น จ่ายสี่ร้อย ช่วงกลางคืน หัวค่ำถึงเที่ยงคืนจ่ายอีกสี่ร้อย รับเนื้อๆไปวันหนึ่งคนละแปดร้อยบาท 

อย่างล่าสุด ผมไปสังเกตการณ์รถแห่ในงานบวชกลางทุ่งกุลา เจ้าภาพบ่นอุบว่า รถแห่ไม่แพง แต่ค่าจ้างทหารที่มาเป็นเซ็ต 15 คนนั้น เงิน 12,000 บาทพร้อมข้าวปลาอาหารแบบอิ่มหนำทำเอาเจ้าภาพหน้าเหี่ยวไปถนัดตา

 

 

 

ร่วมบริจาคเงิน สนับสนุน ประชาไท โอนเงิน กรุงไทย 091-0-10432-8 "มูลนิธิสื่อเพื่อการศึกษาของชุมชน FCEM" หรือ โอนผ่าน PayPal / บัตรเครดิต (รายงานยอดบริจาคสนับสนุน)

ติดตามประชาไทอัพเดท ได้ที่:
Facebook : https://www.facebook.com/prachatai
Twitter : https://twitter.com/prachatai
YouTube : https://www.youtube.com/prachatai
Prachatai Store Shop : https://prachataistore.net
ข่าวรอบวัน
สนับสนุนประชาไท 1,000 บาท รับร่มตาใส + เสื้อโปโล

ประชาไท