ทางการเม็กซิโกแถลงคุมขังนายพลและเจ้าหน้าที่ทหารอีก 2 นาย เหตุมีส่วนเกี่ยวข้องกับกรณีที่นักศึกษาหายสาบสูญ 43 ราย เมื่อปี 2557 ซึ่งขณะนั้นนักศึกษากลุ่มนี้กำลังขึ้นรถบัสเพื่อไปประท้วงที่กรุงเม็กซิโกซิตี

17 ก.ย. 2565 สื่อต่างประเทศ 'วอยซ์ ออฟ อเมริกา' (Voice of America) และ 'ฟรานซ์24' (France24) รายงานเมื่อ 15 ก.ย.ที่ผ่านมาว่า รัฐบาลเม็กซิโก แถลงข่าวต่อสื่อ คุมขังนายพลเนื่องจากมีข้อกล่าวหาว่า เขามีส่วนเกี่ยวข้องกับการหายสาบสูญของนักศึกษา 43 ราย เมื่อ 2557 จนทำให้เกิดการประณามจากทั่วโลก

การประท้วงเมื่อ 26 ก.ย. 2558 ครบรอบ 1 ปี การหายตัวไปของนักศึกษาจากเมืองอิกัวอารา 43 ราย (ภาพโดย PetrohsW, wikicommon)

สำนักข่าว ‘เดอะ การ์เดียน’ ระบุว่า แม้ว่าทางการเม็กซิโกไม่ได้ระบุชื่อ-นามสกุลนายพลคนดังกล่าว เพียงแต่ระบุว่าปัจจุบันเกษียณอายุราชการแล้ว และเคยบัญชาการฐานทัพในเมืองอิกัวอารา ในเขตรัฐ ‘เกอร์เรโร’ ทางตะวันตกเฉียงใต้ของประเทศเม็กซิโก เมื่อปี 2557 ซึ่งเป็นปีเดียวกับที่นักศึกษา 43 รายถูกลักพาตัว 

อย่างไรก็ตาม จากการสืบค้นข้อมูลพบว่านายพลผู้คุมฐานทัพอิกัวอารา เมื่อปี 2557 ชื่อ “โจเซ รอดริเกซ เปเรซ” ซึ่งขณะนั้นมียศพันเอก ก่อนที่ภายหลังจะขยับขึ้นเป็น พลจัตวา และนายพล ในเวลาต่อมา  

นอกจากนายพลดังกล่าวแล้วยังมีเจ้าหน้าที่ทหาร 1 นาย และทหารเกณฑ์ 1 นาย ที่ถูกคุมขังเนื่องจากมีส่วนเกี่ยวข้องกับการก่อเหตุสังหาร-อุ้มหายนักศึกษาเม็กซิกัน 43 ราย

อัยการของเม็กซิโกเคยประกาศเมื่อเดือน ส.ค.ที่ผ่านมาว่ามีการออกหมายจับผู้ต้องสงสัยมากกว่า 80 ราย ที่เกี่ยวข้องกับคดีการหายตัวไปของนักศึกษา 43 คน โดยในกลุ่มผู้ต้องสงสัยนี้มีบุคลากรของกองทัพ 20 นาย เจ้าหน้าที่ตำรวจ 44 นาย และสมาชิกกลุ่มแก็งอาชญากรรม 14 ราย

ในวันที่ 15 ก.ย. 2565 วันเดียวกับที่มีการประกาศเรื่องการคุมขังนายพลผู้ต้องหาคดีนี้ อดีตอัยการสูงสุดของเม็กซิโก 'เฮซุส มูริลโล คาราม' ถูกสั่งคุมขังในข้อหาบังคับให้สูญหาย, ทารุณกรรม และขัดขวางกระบวนการยุติธรรมด้วยเช่นกัน โดยที่คาราม เคยเป็นคนที่ได้รับหน้าที่นำการสืบสวนกรณีการหายสาบสูญของกลุ่มนักศึกษามาก่อน

คดีดังกล่าวนี้นับเป็นโศกนาฏกรรมด้านสิทธิมนุษยชนที่น่าเศร้าที่สุดในเม็กซิโก โดยที่ในประเทศเม็กซิโกความรุนแรงที่เกี่ยวข้องกับยาเสพติดส่งผลให้มีคนหายสาบสูญรวมแล้วมากกว่า 100,000 ราย

กรณีกลุ่มนักศึกษาหายสาบสูญเกิดขึ้นในปี 2557 ในตอนนั้นกลุ่มนักศึกษาวิชาชีพครูกำลังเดินทางด้วยรถบัสจากรัฐเกอร์เรโร ทางตอนใต้ของเม็กซิโก เพื่อเดินทางไปประท้วงที่เม็กซิโกซิตี

ก่อนหน้านี้กลุ่มพนักงานสืบสวนคดีนี้เคยสรุปว่านักศึกษาเหล่านี้ถูกควบคุมตัวโดยตำรวจแล้วถูกส่งตัวต่อไปให้กับแก็งค้ายาเสพติดที่เข้าใจผิดว่า นักศึกษากลุ่มนี้เป็นสมาชิกแก็งคู่อริ แต่ก็มีการถกเถียงกันว่าเกิดอะไรขึ้นหลังจากนั้น รายงานของทางการเม็กซิโกเมื่อปี 2558 ที่นำเสนอต่อรัฐบาลในยุคนั้นคือสมัยประธานาธิบดี ‘เอ็นริเก เปญา นิเอโต’ ระบุว่า แก็งอาชญากรรมได้สังหารกลุ่มนักศึกษาแล้วก็เผาศพของพวกเขาในที่ทิ้งขยะ

อย่างไรก็ตาม กลุ่มญาติของนักศึกษา กลุ่มผู้เชี่ยวชาญอิสระ และสำนักงานข้าหลวงใหญ่ด้านสิทธิมนุษยชนแห่งสหประชาชาติ ต่างก็ปฏิเสธข้อสรุปของรายงานฉบับนี้

รัฐบาลเม็กซิโกชุดปัจจุบันได้แต่งตั้งคณะกรรมการสืบสวนข้อเท็จจริงในเรื่องนี้เมื่อเดือน ส.ค.ที่ผ่านมา เพื่อสืบสวนคดีนี้ใหม่โดยระบุว่ามันเป็นคดีที่เป็น "อาชญากรรมโดยรัฐ" ซึ่งมีคนในหน่วยงานรัฐบาลเม็กซิโกหลายภาคส่วนที่มีส่วนเกี่ยวข้อง คณะกรรมการระบุว่าเจ้าหน้าที่กองทัพ "มีส่วนรับผิดชอบอย่างชัดเจน" ไม่ว่าจะโดยตรงหรือโดยการปล่อยปละละเลยก็ตาม

จนถึงตอนนี้ในหมู่นักศึกษาเม็กซิกัน 43 ราย ที่หายตัวไปมีอยู่เพียง 3 รายเท่านั้นที่ได้รับการยืนยันตัวตนแล้ว

เรียบเรียงจาก

Mexico Arrests General Over Disappearance of 43 Students, VOA, 15-09-2022

Mexico arrests general over disappearance of 43 students, France 24, 15-09-2022

Retired Mexican general arrested over disappearance of 43 students in 2014