'มากูบาเน' ช่างภาพข่าวชื่อดังผู้บันทึกเหตุการณ์สำคัญในยุคแบ่งแยกสีผิวของแอฟริกาใต้ เคยทำงานให้ ปธน. เนลสัน แมนเดลา และเป็นช่างภาพผิวดำคนแรกที่ได้รางวัลในประเทศ และได้รับเกียรติให้จัดแสดงงานทั่วโลก เสียชีวิตแล้วในวัย 91 ปี 

ปีเตอร์ มากูบาเน ช่างภาพชาวแอฟริกาใต้ และนักกิจกรรมต่อต้านการแบ่งแยกสีผิวชื่อดัง เสียชีวิตแล้วในวัย 91 ปี มากูบาเน เกิดเมื่อวันที่ 18 ม.ค. 2475 เขาเสียชีวิตก่อนวันเกิดปีที่ 92 ปีที่บ้านของตัวเองเมื่อช่วงบ่ายของวันที่ 1 ม.ค. 2567 รายละเอียดเรื่องสาเหตุการเสียชีวิตของเขายังคงคลุมเครือ แต่ทางครอบครัวยืนยันแล้วว่าเขาเสียชีวิตจริง

สำหรับประวัติของมากูบาเน เขาเป็นช่างภาพข่าวที่คอยบันทึกความจริงที่โหดร้าย และหัวใจนักสู้ที่ทรหดของผู้คนในช่วงยุคสมัยแบ่งแยกสีผิวในแอฟริกาใต้ มากูบาเนเริ่มทำงานถ่ายภาพมาตั้งแต่ยุคสมัยนั้นอย่างต่อเนื่อง และภาพที่ได้รับความชื่นชมในระดับนานาชาติมากที่สุดคือภาพที่มากูบาเน ถ่ายสำหรับข่าวเรื่องการลุกฮือของนักศึกษาสมัยปี 2519 (ค.ศ. 1976) นอกจากนี้ เขายังเคยเป็นคนผิวดำรายแรกในแอฟริกาใต้ที่ชนะรางวัลการประกวดภาพถ่ายในประเทศ โดยที่ผลงานของเขาได้ทั้งรางวัลที่ 1 และที่ 3 ในงานประกวดภาพข่าวดีเด่นประจำปี 2501 (ค.ศ. 1958)

มากูบาเน เริ่มจับกล้องเป็นครั้งแรกในขณะที่เขาทำงานเป็นคนขับรถให้กับนิตยสาร "ดรัม" มันทำให้เขามีความรู้สึกอยากใช้กล้องบันทึกภาพชีวิตของผู้คนรอบตัวเขาโดยทันที ผลงานของมากูบาเน ที่โดดเด่นในตอนที่เขาทำงานให้นิตยสารดรัม คือ การถ่ายภาพเหตุการณ์ทางการเมืองใหญ่ๆ เช่น เหตุการณ์ดำเนินคดีผู้ประท้วงที่ริวอนเนีย (เป็นเหตุการณ์ที่ทำให้เกิดการสั่งคุมขังนักโทษการเมือง และได้เป็นประธานาธิบดีแห่งแอฟริกาใต้ ในเวลาต่อมาคือ เนลสัน แมนเดลา) และอีกเหตุการณ์หนึ่งคือเหตุการณ์สังหารหมู่ที่ชาร์เปอร์วิลล์

เมื่อปี 2499 ในตอนที่มากูบาเนทำงานให้ดรัม เขาได้ถ่ายภาพที่กลายมาเป็นที่จดจำคือภาพของเด็กผู้หญิงผิวขาวนั่งอยู่บนเก้าอี้ที่เขียนว่า "สำหรับชาวยุโรปเท่านั้น" ในขณะที่มีคนงานผิวดำนั่งอยู่ข้างหลังคอยหวีผมให้เธอ ภาพนี้เองที่กลายเป็นหนึ่งในภาพถ่ายจำนวนมากที่เรียกความสนใจจากนานาชาติให้หันมามองว่า การแบ่งแยกสีผิวก่ออาชญากรรมต่อมนุษยชาติได้อย่างไร และก่อกระแสให้เกิดการเรียกร้องโค่นล้มระบอบแบบนี้มากขึ้น

ช่างภาพชาวแอฟริกาคนนี้เคยให้สัมภาษณ์ต่อสื่อเมื่อปี 2558 ว่า การทำงานในฐานะช่างภาพที่เป็นคนผิวดำในแอฟริกาใต้ยุคแบ่งแยกสีผิวนั้นเป็นเรื่องยากลำบากอย่างไร อาทิเช่น เขาต้องคอยรู้ตัวอยู่ตลอดเวลาว่ามีใครบ้างอยู่รอบตัวเขา ถ้าหากตำรวจอยู่แถวนั้นด้วย เขาจะถ่ายรูปไม่ได้ และตำรวจก็มักจะอยู่แถวนั้นเสมอ

การที่คนผิวดำอย่างมากูบาเน ไม่สามารถถ่ายภาพได้อย่างเปิดเผย ทำให้เขาต้องหันมาพลิกแพลงวิธีการในการถ่ายภาพ เช่น ซ่อนกล้องไว้ในก้อนขนมปัง ในนมครึ่งแก้ว หรือแม้กระทั่งในคัมภีร์ไบเบิล

ในปี 2506 มากูบาเน ได้เดินทางออกจากแอฟริกาใต้ไปทำงานเป็นช่างภาพข่าวอิสระที่กรุงลอนดอน ประเทศอังกฤษ และในปี 2507 เขาก็กลายเป็นคนผิวดำชาวแอฟริกาใต้คนแรกที่ได้รับเกียรติให้จัดแสดงงานของตัวเขาเองในวิทยาลัยการพิมพ์ลอนดอน

ช่างภาพจากแอฟริกาใต้ ต้องเผชิญกับการกลั่นแกล้ง รังแก และการคุกคามจากระบอบแบ่งแยกสีผิวอยู่เสมอตลอดช่วงเวลาที่เขาทำงานช่างภาพ การที่เขาพยายามเปิดเผยความจริงเกี่ยวกับสิ่งที่เกิดขึ้นในแอฟริกาใต้ทำให้เขาถูกจับกุม คุมขัง และทารุณกรรม เขาเคยถูกขังเดี่ยวเป็นเวลา 586 วัน ในปี 2517 อย่างไรก็ตาม เขาก็ยังคงมุ่งมั่นที่จะบันทึกความจริงที่เกิดขึ้นโดยไม่ย่อท้อ

ในเวลาต่อมา มากูบาเน ก็กลายเป็นช่างภาพทางการให้กับ เนลสัน แมนเดลา หลังจากที่แมนเดลา ได้รับการปล่อยตัวจากเรือนจำเมื่อ ก.พ. 2533 ไปจนกระทั่งถึงช่วงปีแรกๆ ที่แมนเดลา ได้เป็นประธานาธิบดี ตัวของมากูบาเน เองรู้จักกับ เนลสัน แมนเดลา และ วินนี่ แมนเดลา (นักกิจกรรม-นักการเมือง และภรรยาของเนลสัน) มาตั้งแต่ก่อนหน้านี้แล้วในฐานะเพื่อน และช่างภาพ

ลูกสาวของมากูบาเน พูดถึงการเสียชีวิตของเขาว่า พ่อของเธอรู้สึกไม่ดีก่อนหน้าที่จะเสียชีวิต และบอกว่าครอบครัวของเธอจะจดจำมากูบาเน และเจตจำนงอันแรงกล้าที่จะช่วยเหลือและเรียกร้องเพื่อมนุษยธรรมตลอดชีวิตของเขา

ในแถลงการณ์ของสภาบรรณาธิการแห่งชาติแอฟริกาใต้ (SANEF) แถลงแสดงความเสียใจต่อครอบครัว ญาติมิตร รวมถึงเพื่อนคนทำงานสื่อของมากูบาเน และระบุว่ามากูบาเน เป็นหนึ่งในนักข่าวที่กล้าหาญผู้ยืนหยัดต่อต้านระบอบแบ่งแยกสีผิวในแอฟริกาใต้

SANEF ระบุอีกว่า นอกจากเรื่องการถูกคุมขัง ทำร้าย หรือกระทั่งถูกยิงหลายครั้งแล้ว สิ่งที่เป็นหลักฐานที่พิสูจน์ให้เห็นผลงานของมาบูกาเน คือความคิดสร้างสรรค์ในการแก้ไขปัญหาการถูกปิดกั้นการถ่ายภาพ 

เรียบเรียงจาก

Iconic anti-apartheid photographer Peter Magubane dies at 91, IOL, 01-01-2024

Peter Magubane: SA photographer and struggle icon dies at age 91, News 24, 02-01-2024

ข้อมูลเพิ่มเติมจาก
https://en.wikipedia.org/wiki/Rivonia_Trial