องค์กรสื่อเผยนับตั้งแต่กลุ่มตาลีบันขึ้นมามีอำนาจ สื่อในอัฟกานิสถานก็ต้องเผชิญกับปัญหาหลายอย่าง จนทำให้ต้องปิดตัวลงกว่า 40% นักข่าวหญิงออกจากงาน 84%

25 ธ.ค. 2021 จากการสำรวจโดยผู้สื่อข่าวไร้พรมแดน (RSF) และสมาคมผู้สื่อข่าวอิสระอัฟกานิสถาน (AIJA) นับตั้งแต่ที่อัฟกานิสถานถูกยึดอำนาจเป็นต้นมาพบว่ามีสื่อในอัฟกานิสถานร้อยละ 40 ต้องหยุดดำเนินการและมีนักข่าวหญิงกับผู้หญิงที่ทำงานสื่อร้อยละ 84 ออกจากงานเพราะตาลีบันออกกฎห้ามไม่ไปให้ทำงาน

ข้อมูลจากสององค์กรนี้ระบุว่า มีสื่อในอัฟกานิสถานปิดตัวไปรวม 231 แห่งและมีนักข่าวตกงานมากกว่า 6,400 ราย นับตั้งแต่วันที่ 15 ส.ค. เป็นต้นมา โดยที่นักข่าวหญิงได้รับผลกระทบมากที่สุดจากการที่ 4 ใน 5 ของทั้งหมด

RSF และ AIJA เปิดเผยว่าเมื่อช่วงกลางปี 2564 ที่ผ่านมามีสื่อทั้งหมดในอัฟกานิสถานรวม 543 แห่ง แต่หลังจากที่เกิดวิกฤตการเมืองจากการที่กลุ่มตาลีบันยึดอำนาจแล้วก็ทำให้สื่อในอัฟกานิสถานเหลืออยู่เพียง 312 แห่งจากการสำรวจเมื่อปลายเดือน พ.ย. ที่ผ่านมา นับได้ว่าสื่อร้อยละ 40 ของอัฟกานิสถานหายไป มีนักข่าวและคนทำงานสื่อประมาณร้อยละ 60 ไม่สามารถทำงานได้อีกต่อไป

จากการสำรวจของสององค์กรนี้ทำให้ทราบว่าช่วงก่อนที่ตาลีบันจะยึดอำนาจ ในทุกๆ จังหวัดจะมีสื่อเอกชนอยู่อย่างน้อย 10 แห่ง แต่ในตอนนี้บางจังหวัดไม่เหลือสำนักงานสื่อในจังหวัดเหล่านั้นอยู่เลย บ้างพื้นที่ก็มีสื่อลดลงเหลือน้อยมาก เช่น ในเมืองเฮราต ที่ใหญ่เป็นอันดับที่ 3 ของอัฟกานิสถานและพื้นที่จังหวัดโดยรอบก็มีสำนักงานสื่อเหลืออยู่เพียง 18 แห่ง จากเดิมที่เคยมีอยู่ 51 แห่ง ลดลงไปร้อยละ 65 ในกรุงคาบูลที่แม้ว่าจะมีสื่อมากกว่าที่อื่นๆ และไม่มีการนองเลือดเกิดขึ้น แต่ก็มีสื่อปิดตัวลงไปมากกว่าครึ่งหนึ่งคือร้อยละ 51 จากเดิมที่มี 148 แห่ง หลังจากตาลีบันยึดอำนาจก็ลดลงเหลือเพียง 72 แห่ง

RSF และ AIJA ระบุว่าสาเหตุหลักที่ทำให้สื่อเหล่านี้ต้องปิดตัวลงและทำให้นักข่าวหญิงตกงานนั้น อย่างแรกเป็นเพราะการตั้งข้อจำกัดที่เข้มงวดต่อสื่อโดยเฉพาะต่อนักข่าวหญิง อย่างที่สองเป็นเพราะปัญหาด้านเศรษฐกิจและการเงิน

ในอัฟกานิสถานหลังตาลีบันมีการออกกฎควบคุมสื่อที่เปิดทางให้มีการเซนเซอร์และการลงโทษปราบปรามสื่อ บีบให้นักข่าวขาดอิสระในการทำงาน บีบบังคับให้นักข่าวต้องเปิดเผยต่อกระทรวงสารสนเทศและวัฒนธรรมว่าพวกเขาจะทำข่าวเกี่ยวกับเรื่องอะไรเป็นการล่วงหน้าโดยที่กระทรวงมีอำนาจในการให้หรือไม่ให้อนุญาต นอกจากนี้ยังต้องแจ้งต่อกระทรวงถึงผลการทำข่าวของพวกเขาด้วยถึงจะสามารถเผยแพร่ได้

ในประเด็นของนักข่าวหญิงที่ถูกกีดกันและกดดันไม่ให้ทำงานเพราะกฎของตาลีบันนั้น ข้อมูลขององค์กรทั้งสองพบว่า ใน 15 จังหวัดจากทั้งหมด 34 จังหวัดของอัฟกานิสถาน ไม่มีคนทำงานเป็นนักข่าวหญิงเหลืออยู่เลย

ตาลีบันมีการตั้งกฎห้ามไม่ให้มีนักข่าวหญิงทำงานในสื่อ แม้แต่ในกรุงคาบูลที่ก่อนหน้านี้จะมีจำนวนนักข่าวหญิงมากกว่าในที่อื่นๆ แต่หลังจากที่ตาลีบันยึดอำนาจก็มีนักข่าวหญิงน้อยกว่า 100 รายที่กล้ากลับมาทำงานในช่วงเวลาหลายสัปดาห์หลังจากเหตุการณ์ยึดเมืองหลวง มีคนอื่นๆ อีกหลายคนที่เริ่มกล้ากลับไปทำงานในสื่อ 2 เดือนหลังจากนั้น แต่จำนวนนักข่าวหญิงในกรุงคาบูลจากเดิมที่มีอยู่ 1,190 ราย ก็ลดลงเหลือเพียง 320 รายเท่านั้นหลังจากตาลีบันยึดอำนาจ

Reza Moini ประธานโต๊ะข่าวอิหร่าน-อัฟกานิสถานของ RSF กล่าวว่า มันเป็นเรื่องเร่งด่วนที่จะต้องหยุดยั้งไม่ให้ปัญหาการสูญหายของสื่อในอัฟกานิสถานแย่ลงไปมากกว่านี้ และทำให้การเคารพในเสรีภาพสื่อมีความสำคัญมาเป็นอันดับแรก

เรียบเรียงจาก
40% of Afghan Media Outlets Closed Since August, TOLO News, 22-12-2021
Since the Taliban takeover, 40% of Afghan media have closed, 80% of women journalists have lost their jobs, RSF, 20-12-2021