ภาคปชช. ผุดแคมเปญ #PrEPต้องเข้าถึงได้ จี้ ‘อนุทิน’ หยุดรวมศูนย์จ่ายยา PrEP PEP ไว้ที่รัฐ หลัง ‘มูลนิธิ SWING’ ประกาศงดจ่ายยา PrEP PEP 10 ม.ค. นี้ หวั่นผิดกฎหมาย กระทบผู้ใช้บริการนับหมื่นคน

9 ม.ค. 2565 จากกรณีเพจ มูลนิธิเพื่อนพนักงานบริการ หรือ (SWING) คลินิกภาคประชาสังคมที่ส่งเสริมให้พนักงานบริการและ LGBTQ เข้าถึงบริการด้านสุขภาพทางเพศ โพสต์เฟซบุ๊กเมื่อวันที่ 7 ม.ค. ระบุว่า ตั้งแต่วันที่ 10 ม.ค. 66 เป็นต้นไป ทาง SWING คลินิกสาขาสีลมและสาขาสะพานควาย งดให้บริการยา เพร็พ เป็บ (PrEP, PEP) เนื่องจากประกาศของรัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุข ไม่อนุญาตให้หน่วยบริการที่ไม่ใช่โรงพยาบาลจ่าย เพร็พ เป็บ (PrEP, PEP) ได้ อ้างอิงจากประกาศหลักเกณฑ์การดำเนินงานและบริหารจัดการกองทุนบัตรทองปีงบประมาณ 2566 โดยอนุทิน ชาญวีรกูล รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขได้ลงนามแล้ว ตามมติบอร์ด สปสช.ที่ให้ชะลองบสร้างเสริมสุขภาพฯ เฉพาะผู้ที่ไม่ใช่สิทธิบัตรทอง ดังนั้นจึงขอให้ผู้รับบริการที่รับบริการ เพร็พ เป็บ ที่ SWING คลินิก ไปรับบริการดังนี้

1. ผู้รับบริการที่มีสิทธิบัตรประกันสุขภาพ 30 บาท สปสช. สามารถไปรับยาฟรีได้ที่โรงพยาบาลตามสิทธิของตนเอง หรือไปรับยาได้ที่ 16 หน่วยบริการสาธารณสุขของกรุงเทพมหานคร 

2. ผู้รับบริการประกันสังคมหรือข้าราชการ รัฐวิสาหกิจ สามารถไปรับยาฟรีได้ที่ 16 หน่วยบริการสาธารณสุขของกรุงเทพมหานคร (ตามรูปที่แนบไว้)

ทาง SWING คลินิกต้องขออภัยผู้รับบริการทุกท่าน เราพยายามต่อสู้อย่างเต็มที่แล้ว แต่ไม่สามารถทำในสิ่งที่ขัดต่อคำสั่งในการประกาศของรัฐมนตรีกระทรวงสาธารณสุขได้

ภาคปชช. ล่าชื่อ จี้ ‘อนุทิน’

ต้องไม่รวมศูนย์การจ่ายยาไว้ที่รัฐ

หลังจาก SWING โพสต์แจ้งประกาศดังกล่าว เครือข่ายองค์การภาคประชาสังคม นำโดย TestBKK APCOM ออกแคมเปญ #PrEPต้องเข้าถึงได้ #อย่าหยุดจ่ายPrEP ในเว็บไซต์ change.org เปิดให้ประชาชนร่วมลงชื่อเรียกร้องให้รัฐมนตรีว่าการกระทรวงสาธารณสุขคงระบบเดิมในการให้คลินิกและองค์กรภาคประชาสังคมทำการแจกจ่ายเพร็พ เป็ป (PrEP PEP) รวมถึงอุดหนุนงบประมาณเพื่อสร้างการเข้าถึงบริการต่างๆ ให้เข้าถึงง่ายแก่ประชาชน เพื่อลดความเสี่ยงต่อ HIV และเอดส์ และโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์อื่นๆ แคมเปญดังกล่าวมีผู้ร่วมลงชื่อกว่า 2,831 คน (อัปเดตล่าสุดเมื่อ 9 ม.ค. เวลา 18.02 น.)

สำหรับข้อกังวลถึงสิ่งที่จะเกิดขึ้น เมื่อคลินิกภาคประชาสังคมหยุดจ่ายยา PrEP เครือข่ายฯ ที่ทำแคมเปญดังกล่าว ระบุไว้ดังนี้ 

1. การรับยาจะยากขึ้น ขั้นตอนเยอะขึ้น: การที่กระทรวงสาธารณสุข มีแนวทางให้คลินิกขององค์กรชุมชนไม่สามารถมียาเพร็พ เป็บไว้จ่ายให้ผู้รับบริการที่คลินิก ต้องให้บริการผ่านความร่วมมือกับสถานพยาบาลของรัฐเท่านั้น จะเพิ่มขั้นตอน และระยะเวลาในการรับบริการมากขึ้น อาจจะไม่ได้รับยาในวันที่มาตรวจ เพราะคลินิกองค์กรชุมชนจำเป็นต้องส่งต่อผู้รับริการไปพบหมอและรับยาที่ รพ. หรือหน่วยบริการอื่น หรือต้องพบแพทย์ผ่าน telemedicine แล้วจึงไปรับยาหรืออาจให้คลินิกชุมชนไปยามาให้ ซึ่งต้องใช้เวลานาน และขั้นตอนมากกว่าปกติที่จัดบริการที่ผ่านมา

2. การที่ผู้มีสิทธิประกันสังคมและสิทธิราชการ ต้องไปรับบริการตามสิทธิจะเกิดความไม่สะดวก ลำบากที่ต้องเดินทางไปรับบริการ  สมมติว่าสิทธิเราอยู่ไกลแค่ไหน ก็ต้องกลับไปรับที่ รพ. นั้นๆ เลย และบางโรงพยาบาล ยังไม่มีบริการยาเพร็พ เป็บด้วยซ้ำ แม้จะมีสิทธิรพ.นั้นจริง ก็รับบริการไม่ได้ 

3. เวลาทำการของสถานพยาบาลของรัฐ อย่าลืมว่าปกติทำแค่วันจันทร์-ศุกร์ และเวลาราชการ ซึ่งไม่สะดวกกับช่วงเวลาทำงาน บางรพ. มีจัดเป็นคลินิกแยกเฉพาะ ก็จะไม่รู้เลยว่ามีช่วงเวลาเฉพาะแค่ไหน เราจะไปต้องมาจัดเวลาเผื่อเวลาเดินทาง ลางานไป และคนส่วนใหญ่ก็ยังไม่กล้าลางานแล้วแจ้งว่าไปตรวจเอชไอวีได้หรอก  แนวทางเดิมไปที่ไหนก็ได้จะสะดวกกว่า ใกล้ที่ไหน ไปที่นั่นได้ และคลินิกชุมชนก็เปิดนอกเวลา 

ดังนั้นสิ่งที่อนุทินกำลังทำคือการบังคับให้เราเข้ารับบริการตามสิทธิ์ = การละเมิดสิทธิในการใช้อิสระในการเข้ารักษาพยาบาล หรือการป้องกันโรค

‘เพื่อไทย’ ชี้ รวมศูนย์การจ่ายยา

กันซีน NGO หวังสร้างผลงาน

ความเคลื่อนไหวจากฟากพรรคการเมือง ชานันท์ ยอดหงส์ ผู้รับผิดชอบนโยบายด้านอัตลักษณ์และความหลากหลาย พรรคเพื่อไทย ทวีตข้อความระบุ ที่ผ่านมา NGO ด้านสุขภาวะทางเพศทำงานหนักมาก เข้าหาชุมชนในหลายพื้นที่ เพื่อลด HIV แต่ สธ. ดันประกาศไม่ให้หน่วยบริการที่ไม่ใช่รพ.จ่ายยาเพร็พและเป็ป ทำให้ศูนย์สุขภาพชุมชน คลินิกประชาสังคม ยุติการจ่ายยา ประชาชนต้องไปรับยาที่ รพ.ในประกันสังคมหรือสปสช.แทน กลายเป็นการทำร้ายประชาชนทางอ้อม การประกาศของสธ. ไม่อนุญาตให้หน่วยบริการที่ไม่ใช่รพ. บริการยาเพร็พและเป็ป เป็นการทำลายความสะดวกของปชช ในการเข้าถึงสุขภาวะทางเพศ เพิ่มภาระงานให้บุคลากรทางการแพทย์ ทำลายบทบาท NGO เพียงเพราะสธ.หวังสร้างผลงานป้องกัน HIV เท่านั้น

การประกาศของสธ. ไม่อนุญาตให้หน่วยบริการที่ไม่ใช่รพ. บริการ #PrEP และ #PEP เป็นการทำลายความสะดวกของปชช ในการเข้าถึงสุขภาวะทางเพศ เพิ่มภาระงานให้บุคคลลากรทางการแพทย์ ทำลายบทบาทNGO เพียงเพราะสธ.หวังสร้างผลงานป้องกัน #HIV เท่านั้น

— ‘Pokpong’ Chanan Yodhong (@ChananYodhong) January 6, 2023

ที่ผ่านมา NGO ด้านสุขภาวะทางเพศทำงานหนักมาก เข้าหาชุมชนในหลายพื้นที่ เพื่อลด #HIV แต่ สธ. ดันประกาศไม่ให้หน่วยบริการที่ไม่ใช่รพ.จ่าย #PrEP และ #PEP ทำให้ศูนย์สุขภาพชุมชน คลินิกประชาสังคม ยุติการจ่ายยา ปชช ต้องไปรับยาที่ รพ.ในประกันสังคมหรือสปสช. แทน กลายเป็นการทำร้ายปชชทางอ้อม

— ‘Pokpong’ Chanan Yodhong (@ChananYodhong) January 6, 2023

สปสช. ยืนยัน คลินิกภาคประชาสังคม

ยังจ่ายยาเพร็พ เป็ป ได้ตามเดิม

เมื่อวันที่ 7 ม.ค. สื่อออนไลน์ The Active สอบถามเพิ่มเติมในประเด็นนี้กับ นพ.จเด็จ ธรรมธัชอารี เลขาธิการสำนักงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติ (สปสช.) กล่าวว่า ตามประกาศฯ ฉบับดังกล่าวสืบเนื่องจากก่อนหน้านี้มีความเห็นต่างในประเด็นทางกฎหมาย เกี่ยวกับงบประมาณในส่วนของการส่งเสริมสุขภาพและป้องกันโรคครอบคลุมคนไทยทุกคนหรือเฉพาะผู้มีสิทธิบัตรทอง ทำให้มีข้อทักท้วงทางกฎหมายในประเด็นงบประมาณสร้างเสริมสุขภาพและป้องกันโรค ที่ครอบคลุมเฉพาะผู้มีสิทธิบัตรทองเท่านั้น ไม่ใช่คนไทยทุกคนทุกสิทธิ ดังนั้นจึงต้องทำให้เรื่องนี้มีความชัดเจนทางกฎหมายก่อน ซึ่งคาดว่าจะมีความชัดเจนในการประชุมครั้งหน้าระหว่างนี้จึงได้เปิดช่องให้ประชาชนยังใช้สิทธิได้ตามเดิมเอาไว้ก่อน

“ประเด็นนี้เกี่ยวข้องกับความชัดเจนด้านสิทธิในการรักษา ไม่ได้ต้องการจะเอาผิดผู้ให้บริการ ซึ่งที่ผ่านมาเราต้องขอบคุณภาคประชาสังคมที่เป็นโมเดลสำหรับหน่วยให้บริการด้านป้องกันโรคติดต่อทางเพศสัมพันธ์ และสุขภาพทางเพศ ยืนยันว่าระหว่างนี้ผู้ที่อยู่ในสิทธิหลักประกันสุขภาพยังขอรับ PrEP, PEP จากคลินิกของท่านได้ตามปกติ ส่วนใครที่นอกสิทธิทาง สปสช.จะจ่ายย้อนหลังให้กับทางคลินิกเมื่อมีความชัดเจน อย่างไรก็ตาม เราเข้าใจว่าท่านอาจจะมีความกังวล ไม่เชื่อใจ ดังนั้นขอร้องให้ท่านส่งต่อพวกเขาไปยังสถานพยาบาลของรัฐ แต่เท่าที่พูดคุยกันส่วนใหญ่พบว่าหลายคลินิกยังยินดีให้บริการตามเดิม” เลขาธิการ สปสช. กล่าวกับ The Active