2 พรรคการเมืองฝ่ายต่อต้านเผด็จการพม่าคือ NLD และพรรคกลุ่มชาติพันธุ์ SNLD ประกาศไม่ให้ความร่วมมือตรวจสอบบัญชีจาก กกต. ที่มาจากการแต่งตั้งของกองทัพ - ยูเอ็นชี้ถ้าประชาชนยังไม่มีเสรีภาพจัดเลือกตั้งจะยิ่งทำให้ประเทศขาดเสถียรภาพ 'มินอ่องหล่าย' เดินหน้าใช้เครื่องมือลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์

ที่มาภาพ: CINCDS (อ้างใน The Irrawaddy)

พรรคสันนิบาตแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย (NLD) ซึ่งเป็นพรรครัฐบาลพลเรือนที่ถูกโค่นล้มจากการรัฐประหาร และพรรคสันนิบาตรัฐฉานแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย (SNLD) ซึ่งเป็นพรรคของกลุ่มชาติพันธุ์ที่เก่าแก่ที่สุดและใหญ่ที่สุดในพม่า ต่างก็ประกาศว่าพวกเขาจะไม่ส่งข้อมูลการตรวจสอบบัญชีให้กับคณะกรรมการการเลือกตั้งของพม่า (UEC) ที่ได้รับการแต่งตั้งโดยเผด็จการทหาร

สมาชิกอาวุโสของพรรค NLD และพรรค SNLD กล่าวยืนยันว่าพรรคของพวกเขาถูกเรียกตัวไปที่สำนักงาน กกต.ของพม่าเมื่อวันที่ 14 ก.พ. ที่ผ่านมาในกรุงย่างกุ้ง อย่างไรก็ตาม Kyaw Htwe สมาชิกคณะกรรมการทำงานส่วนกลางของพรรคเอ็นแอลดี (CWC) บอกว่าพวกเขาได้ยินว่ามีการเรียกตัวแต่ไม่ได้รับแจ้งอย่างเป็นทางการในเรื่องนี้และไม่ได้ติดต่อกับสภาบริหารแห่งรัฐของเผด็จการทหารพม่าโดยตรง องค์กร CWC ตั้งขึ้นหลังกลุ่มผู้นำพรรคอย่างอองซานซูจีถูกจับกุมช่วงที่เกิดการรัฐประหาร 1 ก.พ. 2564

การประท้วงในเรื่องนี้สะท้อนปัญหาของกฎหมายการจดทะเบียนพรรคการเมืองฉบับใหม่ของพม่า ซึ่งมีการระบุให้ประธานพรรค เลขาธิการพรรค และคณะกรรมการบริหารกลางของพรรคเป็นผู้เก็บข้อมูลบันทึกทางการเงินของพรรค นั่นหมายความว่า CWC ซึ่งไม่ใช่กลุ่มผู้บริหารระดับสูงของพรรคที่ถูกจับกุมโดยเผด็จการไม่สามารถให้ข้อมูลดังกล่าวแต่ กกต. พม่าถึงแม้ว่าพวกเขาอยากจะให้ก็ตาม

ในกรณีของ Kyaw Htwe นั้น ทางพรรคเอ็นแอลดีไม่มีเจตนาจะให้ความร่วมมือในการตรวจสอบบัญชีจาก กกต.พม่า ตั้งแต่แรกอยู่แล้ว เพราะพวกเขาไม่ยอมรับว่า กกต.ที่ถูกตั้งขึ้นโดยคณะรัฐประหารมีความชอบธรรม

Kyaw Htwe บอกว่าถึงแม้จะมีบทเฉพาะกาลในกฎหมายระบุถึงการประกาศสถานการณ์ฉุกเฉินที่กองทัพพม่าอ้างใช้ยึดอำนาจ แต่กฎหมายก็ไม่ได้ให้อำนาจผู้บัญชาการเหล่าทัพในการจัดตั้งกกต.

ทางด้าน Sai Nyunt Lwin ประธานพรรค SNLD ประกาศว่าทางพรรคของพวกเขาจะไม่ปฏิบัติตามคำสั่งของ กกต.ที่มาจากฝ่ายเผด็จการ และถ้า กกต.อยากทำการตรวจสอบบัญชีก็ต้องมาหาที่พรรคของพวกเขาเอง

Sai Nyunt Lwin ยังกล่าวถึงการที่กระบวนการตรวจสอบบัญชีบิดเบือนไปจากเดิม โดยบอกว่าตามปกติแล้วการตรวจสอบบัญชีของพรรคจะทำที่สำนักงานที่เป็นฝ่ายจัดการตรวจสอบบัญชี มีกรณีเดียวเท่านั้นที่ กกต.จะเรียกพรรคการเมืองเข้าพบคือกรณีที่มีการกล่าวหาว่าพรรคกระทำความผิด แต่พรรคของพวกเขาก็ไม่ได้ทำผิดอะไร

เช่นเดียวกับพรรค NLD พรรค SNLD มีการจัดตั้งขึ้นเมื่อปี 2531 ในช่วงที่มีการลุกฮือทั่วประเทศต่อต้านเผด็จการทหาร ทั้งสองพรรคนี้ต่างก็ถูกเล่นงานจากฝ่ายเผด็จการทหารมาเป็นเวลาหลายสิบปี

Sai Nyunt Lwin บอกว่าสถานการณ์ของพม่าในปัจจุบันชวนให้นึกถึงสมัยที่เผด็จการทหารครองเมืองในยุคนั้น Lwin กล่าวว่า "พูดตรงๆ นะ พรรคการเมืองในตอนนี้ไม่มีอำนาจใดๆ เลย" จากการที่อำนาจควบคุมรัฐบาลพม่าเกือบจะทั้งหมดอยู่ในกำมือกลุ่มนายพลระดับสูงเท่านั้น

หลังจากที่มีการรัฐประหารโค่นล้มรัฐบาลพลเรือนในปี 2564 จากข้ออ้างเรื่องการโกงการเลือกตั้งได้ไม่นาน กองทัพพม่าก็สั่งยุบ กกต. ชุดเดิม แล้วแต่งตั้งสมาชิกใหม่มาแทนที่ อดีตนายพล Thein Soe สั่งให้การเลือกตั้งปี 2564 เป็นโมฆะทันทีและมีการดำเนินคดีต่อพรรค NLD และกลุ่มผู้นำพรรค

แต่ถึงแม้ว่า กกต. ล่าสุดจะมาจากเผด็จการทหารก็ตาม แต่พวกเขาก็เปิดเผยข้อมูลในเชิงที่ขัดแย้งกับข้อกล่าวหาของเผด็จการทหารในเรื่องการโกงการเลือกตั้ง เมื่อเดือน ม.ค. ที่ผ่านมา กกต.พม่าเปิดเผยว่ามีการพบหลักฐานการกระทำผิดเกี่ยวกับการเลือกตั้งเพียงแค่ประมาณ 3,200 กรณีเท่านั้น ซึ่งคิดเป็นร้อยละ 0.01 ของคะแนนเสียงทั้งหมด 26 ล้านคะแนนเสียงในการเลือกตั้งครั้งดังกล่าว

ในขณะเดียวกันเผด็จการทหารพม่าก็ให้สัญญาว่าจะดำเนินการทางกฎหมายต่อกลุ่มผู้นำพรรค เอ็นแอลดี รวมถึงอดีต กกต. อีกมากกว่า 420 ราย รวมถึง คณะกรรมการการเลือกตั้งท้องถิ่นอีกประมาณ 2,500 ราย ในเรื่องที่พวกเขากล่าวหาว่ามีการโกงการเลือกตั้ง

ยูเอ็นชี้ถ้าประชาชนยังไม่มีเสรีภาพจัดเลือกตั้งจะยิ่งทำให้ประเทศขนาดเสถียรภาพ-มินอ่องหล่ายเดินหน้าใช้เครื่องมือลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์

ถึงแม้ว่ากลุ่มเผด็จการพม่าจะกล่าวหาว่าฝ่ายประชาธิปไตยโกงการเลือกตั้งครั้งที่แล้ว แต่ในครั้งนี้การที่เผด็จการพม่าเสนอให้มีการใช้เครื่องลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์ที่พวกเขาสั่งทำจากอินเดีย ก็ทำให้เกิดความกังวลว่ามันจะกลายเป็นเครื่องมือที่สร้างโอกาสให้เผด็จการพม่าโกงการเลือกตั้งเสียเอง

เมื่อสัปดาห์ที่แล้ว เจ้าหน้าที่ กกต. ที่มาจากการแต่งตั้งของเผด็จการทหารพม่าออกมาอธิบายวิธีการใช้งานของเครื่องลงคะแนนอิเล็กทรอนิกส์ (MEVM) ซึ่งชวนให้เกิดข้อสงสัยว่าพวกเขาจะใช้เครื่องมือที่อาศัยพลังงานไฟฟ้าในประเทศที่ยังมีปัญหาไฟดับในวงกว้างอย่างพม่าได้อย่างไร นอกจากนี้ยังมีข้อวิจารณ์ว่าการที่เผด็จการพม่าพยายามจะเปลี่ยนระบบการเลือกตั้งแบบเดิมให้กลายเป็นระบบการเลือกตั้งแบบสัดส่วนซึ่งประชาชนพม่าจำนวนมากยังไม่เข้าใจ แต่ก็ยังจะมีการนำเครื่องมืออิเล็กทรอนิกส์มาใช้จะให้เกิดความซับซ้อนมากขึ้นกว่าเดิม

เมื่อไม่นานนี้สหประชาชาติก็เคยตั้งข้อกังขาเกี่ยวกับการจัดการเลือกตั้งโดยเผด็จการทหารพม่ามาก่อน สเตฟาน ดูจาร์ริก โฆษกของเลขาธิการสหประชาชาติวิจารณ์เผด็จการพม่าว่า "ถ้าหากไม่มีเงื่อนไขที่อนุญาตให้ชาวพม่าสามารถใช้สิทธิทางการเมืองได้อย่างเสรี การเสนอให้มีการเลือกตั้งก็เสี่ยงที่จะยิ่งทำให้เกิดปัญหาการขาดเสถียรภาพยิ่งขึ้นกว่าเดิม"

นอกจากนี้ ผู้รายงานพิเศษของยูเอ็น โทมัส แอนดรูวส์ ยังได้เรียกร้องให้ประชาคมโลกสนับสนุนรัฐบาลเอกภาพแห่งชาติ (NUG) ซึ่งก่อตั้งโดยฝ่ายประชาธิปไตยเพื่อเป็นรัฐบาลคู่ขนานต่อต้านเผด็จการพม่าโดยอาศัยกลุ่มกองกำลังพิทักษ์ประชาชน (PDF) เป็นฝ่ายปฏิบัติการด้านกำลังอาวุธ

เรียบเรียงจาก
NLD, SNLD reject audit by junta-controlled election commission, Myanmar Now, 18-02-2023
Junta Watch: Myanmar’s Chief Torturer Rewarded with Cabinet Post; New Curfew Threatens Lives; and More, The Irrawaddy, 11-02-2023