ศาลยกคำร้องขอประกันตัวผู้ต้องขังทางการเมืองทุกฉบับของวันที่ 18 มิ.ย. 2567 รวม 13 คน ระบุไม่มีเหตุเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม

21 มิ.ย. 2567  ศูนย์ทนายความเพื่อสิทธิมนุษยชนแจ้งว่า ศาลฎีกาและศาลอุทธรณ์ยังยกคำร้องขอประกันตัวผู้ต้องขังทางการเมืองทุกฉบับ รวม 13 คน ได้แก่ อานนท์ นำภา, ขนุน สิรภพ, อารีฟ วีรภาพ, จิรวัฒน์, อัฐสิษฎ, กัลยา, ไพฑูรย์, สุขสันต์, ถิรนัย, ชัยพร, ขจรศักดิ์, คเชนทร์ และประวิตร ระบุไม่มีเหตุเปลี่ยนแปลงคำสั่งเดิม

หลังจากเมื่อวันที่ 18 มิ.ย. ที่ผ่านมา ทนายความได้เข้ายื่นประกันตัวผู้ต้องขังทางการเมือง โดยแบ่งเป็นผู้ต้องขังระหว่างพิจารณาคดี ม.112 จำนวน 6 คน และคดีที่มีมูลสืบเนื่องจากการเข้าร่วมชุมนุมทางการเมืองอีก 7 ราย ที่ศาลอาญา ศาลอาญากรุงเทพใต้ และศาลจังหวัดนราธิวาส

การยื่นประกันตัวผู้ต้องขังทางการเมืองในระลอกนี้ มีแนวโน้มที่ไม่แตกต่างกันกับการยื่นขอประกันตัวเมื่อวันที่ 22 พ.ค. และ วันที่ 31 พ.ค. ที่ผ่านมา โดยศาลก็ยังคงยกคำร้อง ไม่อนุญาตให้ประกันตัวผู้ต้องขังทางการเมืองกลุ่มนี้ในระหว่างการพิจารณาคดีเช่มเดิม

อย่างไรก็ตาม มีข้อน่าสังเกตว่าในทุกคดีที่ศาลชั้นต้นมีคำพิพากษา โดยตั้งแต่ปี 2566 เป็นต้นมา แนวโน้มของการลงคำสั่งมักไม่ถูกพิจารณาโดยศาลชั้นต้น แต่มักจะส่งให้ศาลอุทธรณ์ – ฎีกาเป็นผู้พิจารณาคำร้องขอปล่อยตัวชั่วคราว โดยเฉพาะคดีที่เกี่ยวเนื่องกับการเมือง

ทั้งนี้ ใน ข้อบังคับประธานศาลฎีกา ว่าด้วยการปล่อยชั่วคราวและวิธีการเรียกประกันในคดีอาญา พ.ศ. 2565 ในข้อที่ 24 ได้ระบุไว้ว่า กรณีที่ศาลชั้นต้นหรือศาลอุทธรณ์พิพากษาลงโทษจำคุกจำเลยไม่เกิน 5 ปี ไม่ว่าจะเป็นคดีที่ต้องห้ามอุทธรณ์ ฎีกาในปัญหาข้อเท็จจริง หรือคดีที่ต้องขออนุญาตฎีกาก็ตาม

หากจำเลยไม่เคยถูกคุมขังมาก่อน หรือได้รับการประกันตัวในระหว่างพิจารณาของศาลชั้นต้นและอุทธรณ์ โดยไม่มีพฤติการณ์จะหลบหนีหรือก่อภัยอันตรายใด ๆ ให้ศาลชั้นต้นพิจารณาสั่งประกันได้ โดยใช้วิธีการอย่างเดียวกับการประกันในระหว่างพิจารณา หรือใช้เงื่อนไขประกันที่เข้มงวดเพิ่มมากขึ้นก็ได้ โดยไม่จำเป็นต้องส่งให้ศาลสูงเป็นผู้สั่งเอง

แต่สิ่งที่น่าสนใจคือ  แนวโน้มของการพิจารณาคำสั่งประกันตัวในคดีการเมืองหลังศาลชั้นต้นมีคำพิพากษา ของจำเลยหลายคนไม่ถูกสั่งในศาลชั้นต้น แต่จะถูกส่งให้ศาลสูงเป็นผู้พิจารณาทันทีภายหลังมีคำพิพากษาแล้ว

การใช้ดุลยพินิจของศาลชั้นต้นดังกล่าว ทำให้การขอประกันตัวจำเลยในคดีการเมืองมีแนวโน้มยากลำบากมากขึ้น เนื่องจากในช่วงหลัง ศาลสูงมีแนวโน้มจะไม่อนุญาตให้ประกันตัวในคดีมาตรา 112 หรือคดีเกี่ยวกับวัตถุระเบิด  แม้จำเลยจะไม่เคยมีพฤติการณ์หลบหนี และมีที่อยู่เป็นหลักแหล่ง ประกอบกับเมื่อคำสั่งประกันตัวในครั้งแรกหลังมีคำพิพากษา ถูกสั่งโดยศาลที่สูงกว่าแล้ว การขอประกันตัวในครั้งถัด ๆ ไปก็จะถูกส่งไปพิจารณาโดยศาลสูงเช่นเดิม