นักทำหนังสารคดีในพม่าที่ชื่อว่า เปหม่องเซม (Pe Maung Same) เสียชีวิตหลังจากที่เรือนจำส่งตัวเขาไปรับการรักษาตัวที่โรงพยาบาลได้ 3 วัน โดยก่อนหน้านี้เปป่วยเป็นวัณโรคกระดูกสันหลัง และเคยถูกทารุณกรรมตอนอยู่ที่เรือนจำลอยก่อแล้วย้ายไปเรือนจำอินเส่ง เปหม่องเซมเป็นที่รู้จักในฐานะคนทำภาพยนตร์สารคดีเกี่ยวกับเหตุการณ์พายุนาร์กิสถล่มพม่าเมื่อสิบกว่าปีที่แล้ว

เปหม่องเซม ผู้บุกเบิกการทำภาพยนตร์สารคดีในพม่า เสียชีวิตแล้วเมื่อวันที่ 19 ส.ค. ที่ผ่านมา 3 วันหลังจากที่เขาถูกส่งตัวจากเรือนจำอินเส่งซึ่งเป็นคุกที่อื้อฉาวของพม่าไปยังโรงพยาบาล โดยผู้ที่ให้ข่าวเรื่องนี้คือเพื่อนของเขา

เปหม่องเซม อายุ 51 ปีถูกจับกุมโดยกองทัพพม่าที่ด่านตรวจในลอยก่อ เมืองหลักของรัฐกะเรนนีเมื่อเดือน พ.ค. 2565 เจ้าหน้าที่ฝ่ายเผด็จการทหารดำเนินคดีเขาจากข้อกล่าวหาที่ว่าเขาได้ติดต่อกับกลุ่มฝ่ายประชาธิปไตยในพม่าอย่างกองกำลังพิทักษ์ประชาชน (PDF) และส่งวิดีโอที่เขาบันทึกไปให้กับรัฐบาลเอกภาพแห่งชาติ (NUG) กับสื่อในท้องถิ่น

เปหม่องเซมถูกตัดสินว่ามีความผิดและถูกลงโทษจำคุก 3 ปี เขาป่วยเป็นวัณโรคตอนอยู่ที่เรือนจำลอยก่อ สภาพร่างกายของเขาทรุดลงในเดือน เม.ย. 2567 นับตั้งแต่นั้นมาเขาก็เดินไม่ได้

เพื่อนของเปหม่องเซมคนหนึ่งกล่าวว่า ร่างกายส่วนล่างของเขาแข็งเหมือนหินและไม่สามารถรับรู้ทางประสาทสัมผัส

ในเวลาต่อมาเปหม่องเซมก็เริ่มเป็นวัณโรคกระดูกสันหลัง เนื่องจากอาการของเขาหนัก เขาจึงถูกส่งตัวไปยังเรือนจำอินเส่งที่ย่างกุ้งเมื่อวันที่ 13 ก.ค. เพื่อเข้ารับการรักษาในโรงพยาบาลของเรือนจำ แต่เขาก็ไม่สามารถฟื้นตัวได้

เพื่อนของเปหม่องเซมบอกว่าในตอนที่อยู่ที่เรือนจำลอยก่อ เขากระดูกสันหลักหักในช่วงที่มีการไต่สวน นอกจากนี้แล้วเขายังถูกปฏิเสธไม่ให้อาหารและการรักษาอย่างเหมาะสมในทั้งสองเรือนจำ

หลังจากที่อยู่ในเรือนจำมากกว่า 2 ปี เปหม่องเซมได้รับการปล่อยตัวจากเรือนจำอินเส่งเมื่อวันที่ 16 ส.ค. ที่ผ่านมาเนื่องจากปัญหาสุขภาพของเขาและได้รับการส่งตัวไปยังโรงพยาบาลซากุระ เขาเสียชีวิตที่โรงพยาบาลนี้เมื่อวันที่ 19 ส.ค. ที่ผ่านมา นับเป็นเวลา 3 วันหลังจากที่เขาได้รับการปล่อยตัว

เพื่อนของเปหม่องเซม เปิดเผยว่า "หลังจากที่มีการตรวจคัดกรองช่องท้องของเปแล้ว หัวใจเขาก็หยุดเต้น เขาได้รับการกู้ชีพแล้วส่งไปห้องไอซียู แต่ในวันถัดจากนั้นเขาก็มีภาวะหัวใจหยุดเต้นเฉียบพลัน เขาเสียชีวิตเพราะถูกส่งเข้าเรือนจำแล้วไม่ได้รับอาหารกับการรักษาอย่างเหมาะสม เปคงจะไม่เสียชีวิตถ้าเขาไม่ถูกจับกุม"

มีพิธีฌาปนกิจศพของเปหม่องเซม ที่สุสานเยเวย์ในย่างกุ้งเมื่อวันที่ 21 ส.ค. ที่ผ่านมา

เปหม่องเซมเป็นลูกชายของนักเขียนการ์ตูนเสียดสีชื่อดังของพม่าคือ ปาเตน (Pa Thein) ผู้ที่ได้รับความเคารพทั้งจากการที่เขามีพรสวรรค์ด้านศิลปะและจากความยึดมั่นในจุดยืนทางการเมือง

เปหม่องเซมเป็นหนึ่งในกลุ่มนักทำภาพยนตร์สารคดีคนรุ่นใหม่ในพม่าผู้ที่เริ่มมีบทบาทตั้งแต่ช่วงต้นคริสตทศวรรษที่ 2000s เขาทำภาพยนตร์จำนวนมากในตอนที่อยู่วิทยาลัยภาพยนตร์ย่างกุ้งและชนะรางวัลนานาชาติจำนวนมาก

ภาพยนตร์สารคดีของเขาที่เป็นที่รู้จักคือ "No Laughing Matter" ที่เกี่ยวกับพ่อของเขา และ "Nargis--When Time Stopped Breathing" ที่เป็นภาพยนตร์สารคดีเรื่องยาวจากคนทำหนังชาวพม่าเรื่องแรกที่พูดถึงผลพวงจากพายุไซโคลนนาร์กิสที่สามเหลี่ยมปากแม่น้ำอิระวดีในปี 2552 ซึ่งคร่าชีวิตประชาชนไปเกือบ 140,000 ราย ภาพยนตร์เรื่องหลังนี้ได้รับการออกฉายในระดับนานาชาติและชนะรางวัล 4 รางวัล

ภาพยนตร์สารคดีอีกชิ้นหนึ่งคือ "The River Our Ayeyarwady" ที่ได้รับการยอมรับทั้งจากคนในพม่าและจากผู้ชมต่างประเทศ

เปหม่องเซมยังเป็นที่ชื่นชมจากเพื่อนร่วมวิชาชีพของเขาในกลุ่มคนทำหนังสารคดีคนรุ่นใหม่จากการที่เขาเต็มใจแลกเปลี่ยนประสบการณ์การทำหนังสารคดีของตัวเองและสอนเกี่ยวกับการสร้างภาพยนตร์

เพื่อนของเปหม่องเซมบอกว่า "เปหม่องเซมเป็นคนทำหนังผู้บุกเบิกอุตสาหกรรมภาพยนตร์สมัยใหม่ของพม่า ทุกคนชอบเขา"

เรียบเรียงจาก:

Myanmar Filmmaker Dies After Two Years of Imprisonment, Torture by Junta, The Irrawaddy, 21-08-2024

• https://www.irrawaddy.com/news/obituaries/myanmar-filmmaker-dies-after-two-years-of-imprisonment-torture-by-junta.html