หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าเป็นของคนไทยทุกคน มันช่วยชีวิตพวกเขาจากโรคภัยไข้เจ็บ และการล้มละลาย นี่คือสิ่งที่ผู้คนจากภาคต่างๆ ในเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ คิดและเชื่อ คือคำตอบของคำถามว่า ทำไมพวกเขาเหล่านี้จึงต้องออกมาปกป้องระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

ไปฟังเสียงของพวกเขา

จุฑา สังขชาติ จากสมาคมผู้บริโภคสงขลา

หลักประกันสุขภาพถ้วนหน้าสำคัญอย่างไร ทำไมจึงต้องออกมาปกป้อง

หลักประกันสุขภาพสุขภาพถ้วนหน้ามีความสำคัญอย่างยิ่ง เพราะเป็นระบบที่เข้ามาช่วยดูแลประชาชนในยามเจ็บป่วยให้เข้าถึงการรักษาพยาบาลโดยไม่ทำให้ครอบครัวเป็นภาระจนล้มละลาย ก่อนจะมีหลักประกันสุขภาพฯ เวลาไปโรงพยาบาลก็ต้องจ่ายค่ารักษาพยาบาลเอง ถ้าเป็นหวัดราคาก็ไม่สูง แต่ถ้าเป็นโรคที่มีค่าใช้จ่ายสูงเป็นหลักแสนหรือล้านบาท เช่น โรคไต โรคหัวใจ ภาระค่าใช้จ่ายก็ทำให้ชาวบ้านหรือประชาชนทั่วไปที่เจ็บป่วยโรคเหล่านั้นล้มละลายได้ แต่เมื่อมีหลักประกันสุขภาพขึ้นมาภาวะเหล่านี้ก็หายไป คนป่วยสามารถไปโรงพยาบาลได้ไม่ว่าจะเป็นโรคอะไร เพราะเป็นสิทธิที่ใช้ได้ เป็นเงินจากภาษีของเรา

ในพื้นที่มีกลุ่มผู้ป่วยที่เป็นโรคคีโมฟีเลีย หรือโรคเลือดออกง่ายหยุดยาก ที่เมื่อ 4-5 ปี ทางเครือข่ายฯ เพิ่งรู้ว่าผู้ป่วยมีการรวมกลุ่มกัน เขาก็เล่าว่าโรคนี้เป็นโรคที่มีค่าใช้จ่ายในการรักษาสูงมาก ยาที่ต้องใช้แต่ละครั้งมีราคาเป็นหลายหมื่นบาทและต้องรักษาอย่างต่อเนื่อง ผู้ประสานงานเครือข่ายของเขาเล่าให้ฟังว่าลูกเขาป่วยเป็นโรคนี้ จนตอนนี้อายุ 20 กว่า ถ้าคิดค่ารักษาตั้งแต่ต้นก็เป็นหลักล้าน ถ้าให้จ่ายเองก็คงต้องขายทรัพย์สมบัติเพื่อรักษาลูก หรืออย่างผู้ป่วยที่เป็นเครือข่ายผู้ป่วยเอชไอวี ราคาค่ายาต้านไวรัส แต่ละคนก็มีราคาหลัก 3-5 พันบาท แล้วแต่สูตรยาแต่ละคน ถ้าต้องจ่ายเองก็หาเงินมาจ่ายค่ายาไม่ได้ ถ้าไม่มีเงินก็คงไม่ไปรักษา หรือไม่ก็ต้องขายทรัพย์สมบัติมารักษาตัวเอง แต่พอมีหลักประกันสุขภาพฯ ก็ทำให้คุณภาพชีวิตผู้ป่วยดีขึ้น สามารถใช้ชีวิตได้ปกติ อยู่ร่วมกับผู้อื่นในสังคมได้
 

ปีที่ผ่านมามีการขับเคลื่อนอะไรบ้างเพื่อปกป้องระบบหลักประกันสุขภาพถ้วนหน้า

ทางเครือข่ายฯ ได้มีการประชุม แลกเปลี่ยนสถานการณ์ระหว่างกัน ประเด็นที่จะถูกพูดถึงคือหลักประกันสุขภาพฯ จะยังคงอยู่ไหม และพบว่าความมั่นคงระบบหลักประกันสุขภาพฯ มันสั่นคลอน ถูกทั้งผู้นำและผู้มีอำนาจสั่นคลอนระบบ พูดว่าระบบหลักประกันสุขภาพฯ เป็นภาระงบประมาณของประเทศ และมีนโยบายที่มีแนวโน้มจะทำให้ระบบหลักประกันสุขภาพฯ เป็นระบบสงเคราะห์กับคนยากจน คนที่ทำบัตรคนจนเท่านั้น อาจทำให้คนอื่นๆ ที่ไม่เข้าเกณฑ์เหล่านั้นไม่สามารถใช้สิทธิ์ได้

กลุ่มในพื้นที่ที่เป็นเครือข่ายที่ผลักดันกฎหมายหลักประกันสุขภาพแห่งชาติตั้งแต่แรก ในตอนนี้ก็ยังติดตามสังเกตการณ์การมีส่วนร่วมของภาคประชาชนในกลไกต่างๆ มีศูนย์ประสานงานหลักประกันสุขภาพแห่งชาติภาคประชาชนที่ทำงานร่วมกันกับ สปสช. ทำหน้าที่เผยแพร่ความรู้ให้ประชาชนและทำงานร่วมกับ สปสช. ให้ประชาชนเข้าถึงการบริการมากที่สุด ทางเครือข่ายฯ ยังได้เชื่อมกับกลุ่มเครือข่าย 9 ด้านที่บัญญัติตามกฎหมายอยู่แล้ว เช่น เครือข่ายผู้หญิง ผู้สูงอายุ กลุ่มเครือข่ายเกษตร แรงงาน ชุมชนแออัดต่างๆ เพื่อทำให้เขาเข้าใจระบบและเข้าไปมีส่วนร่วม ทำให้ทุกคนคิดว่าเป็นเรื่องของตัวเอง เป็นสิทธิของเรา เป็นเรื่องใกล้ตัว และต้องเข้าไปมีส่วนร่วมพัฒนาให้ระบบดีขึ้น อันไหนที่มีปัญหาก็แก้กันไป อันไหนที่ต้องพัฒนาก็สร้างกระบวนการพัฒนาระบบต่อไป ทำให้เครือข่ายทำงานใกล้ชิดกันมากขึ้น ซึ่งเครือข่ายก็คิดว่าการมีหลักประกันสุขภาพฯ ที่แข็งแรง มั่นคงเป็นผลประโยชน์ที่มีร่วมกัน

ประเด็นที่ต้องเฝ้าจับตาในอนาคต

รัฐบาลมีแนวคิดที่จะแก้กฎหมายหลักประกันสุขภาพ มีทั้งประเด็นที่จะทำให้ระบบหลักดีขึ้นและแย่ลงที่ต้องเรียนรู้และติดตาม กระบวนการให้ความเห็นในระดับภูมิภาคที่ผ่านมา ประชาชนเข้าไปแสดงความเห็นยากจากกระบวนการที่จำกัดและซับซ้อนซึ่งทางเครือข่ายได้ติดตามเวทีให้ความเห็นระดับภูมิภาคอย่างใกล้ชิด และได้แจ้งรัฐบาลไปแล้วถึงข้อกังวลต่างๆ ที่ไม่อยากให้แก้ไข แต่ทางรัฐบาลเองก็ไม่ได้ฟังเสียงเหล่านี้เท่าไหร่ ทางเครือข่ายก็ต้องติดตามต่อ เพราะไม่รู้ว่ารัฐบาลจะแก้หรือออกกฎหมายที่ขัดกับเจตนารมย์เดิมของหลักประกันสุขภาพเมื่อไหร่

เสียงจากเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ (ภาคเหนือ) ทำไมเราต้องปกป้อง?
เสียงจากเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ (ภาคตะวันตก) ทำไมเราต้องปกป้อง?
เสียงจากเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ (ภาคกลาง) ทำไมเราต้องปกป้อง?
เสียงจากเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ (ภาคอีสาน) ทำไมเราต้องปกป้อง?
เสียงจากเครือข่าย ‘กลุ่มคนรักหลักประกันสุขภาพ’ (ภาคตะวันออก) ทำไมเราต้องปกป้อง?