มาราปาตานีจัดประชุมใหญ่ครั้งที่ 4 หวังยกระดับการต่อสู้ทางการเมือง เชิญภาคประชาสังคมและผู้นำศาสนาเข้าร่วม เปิดเผยไดอารี่ตนกูอับดุลกาเดร์ ราชาคนสุดท้ายของปาตานีในยุค 7 หัวเมืองสมัย ร.5

16 ต.ค. 2565 ผู้สื่อข่าวรายงานว่า กลุ่มมาราปาตานี (Majlis Syura Patani : MARA Patani) จัดประชุมใหญ่ครั้งที่ 4 ที่รีสอร์ทแห่งหนึ่งริมชายทะเลบือซุ รัฐตรังกานู ประเทศมาเลเซียเป็นเวลา 3 วันระหว่างวันที่ 16-18 ตุลาคม 2565 โดยเชิญตัวแทนองค์กรภาคประชาสังคมและผู้นำศาสนาอิสลามในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้เข้าร่วมด้วยหลายสิบคน

โดยการประชุมใหญ่ครั้งนี้เป็นส่วนหนึ่งของความพยายามในการเปลี่ยนความขัดแย้งในพื้นที่จังหวัดชายแดนภาคใต้และการต่อสู้เพื่อเอกราชปาตานีจากการใช้ความรุนแรงมาสู่การใช้แนวทางทางการเมือง การสร้างเอกภาพและสร้างการมีส่วนร่วมของสาธารณะในการร่วมกำหนดอนาคตของปาตานี

ในงานเริ่มด้วยการเชิญนักประวัติศาสตร์ปาตานีชาวมาเลเซียชื่อ อะหมัด ฟัตธี อัลฟาฏอนีย์ มาบรรยายประวัติของตนกูอับดุลกาเดร์ กามารุดดีน Tengku Abdul Kadir Kamaruddin หรือ พระยาวิชิตภักดี รายา(กษัตริย์)หรือเจ้าเมืองปัตตานีคนสุดท้ายปาตานีในยุค 7 หัวเมือง ก่อนที่ปาตานีจะตกเป็นของสยามโดยสมบูรณ์หลังจากอังกฤษให้การรับรองอธิปไตยของสยามเหนือปาตานีในปี พ.ศ.2452 ภายใต้สนธิสัญญาอังกฤษ–สยาม (Anglo-Siamese Treaty of 1909) ในสมัยรัชกาลที่ 5 โดยตนกูอับดุลกาเดร์ถูกจับข้อหากบฏ เมื่อถูกปล่อยตัวก็ได้ลี้ภัยไปอยู่ที่กลันตันที่อยู่ในเขตปกครองอังกฤษกระทั่งเสียนชีวิตเมื่อปี พ.ศ.2476

นอกจากนี้ในงาน อาบูฮาฟิส อัลฮากีม แกนนำกลุ่มมาราปาตานียังได้แนะนำหนังสือเล่มใหม่ที่มีการตีพิมพ์จำหน่ายอยู่ในมาเลเซีย ชื่อว่า SON OF PATANI เขียนโดย Fadilah Merikan ความยาว 164 หน้าโดยมีเนื้อหาเป็นบันทึกประจำวันหรือไดอารี่ที่เขียนด้วยมือของตนกูอับดุลกาเดร์ กามารุดดีนเอง โดยเขียนเป็นภาษาอังกฤษซึ่งมีทั้งเรื่องสุขและเศร้า โดยเฉพาะเนื้อหาเกี่ยวการต่อรองเรื่องดินแดนกับสยาม

สำหรับกลุ่มมาราปาตานี ก่อตั้งอย่างเป็นทางการขึ้นเมื่อปี 2558 โดยการรวมกลุ่มของตัวแทนจากกลุ่มขบวนการต่างๆ โดยเฉพาะบีอาร์เอ็น พูโล บีไอพีพี เพื่อเข้าร่วมกระบวนการพูดคุยสันติภาพกับคณะพูดคุยฝ่ายไทย หลังจาก พล.อ.ประยุทธ์ จันทร์โอชา นายกรัฐมนตรีมีนโยบายสานต่อการพูดคุย หลังจากกระบวนการพูดคุยในสมัยยิ่งลักษณ์ ชินวัตร กับตัวแทนขบวนการบีอาร์เอ็นล่มไป

อย่างไรก็ตาม ปัจจุบันกลุ่มมาราปาตานีไม่ได้มีส่วนร่วมในกระบวนการพูดคุยสันติสุขระหว่างฝ่ายไทยที่มี พล.อ.วัลลภ รักเสนาะ เป็นหัวหน้าคณะ กับฝ่ายบีอาร์เอ็นที่มีอานัส อับดุลเราะมาน เป็นหัวหน้าคณะ ซึ่งเดิมที่มีกำหนดที่จะพูดคุยอย่างเป็นทางการครั้งที่ 6 ในเดือนตุลาคม 2565 นี้ แต่ก็ถูกเลื่อนออกไป โดยคาดว่าจะมีการพูดคุยออกไปเป็นเดือนพฤศจิกายน ทว่ายังไม่แน่นอนเนื่องจากอยู่ในช่วงการเลือกตั้งทั่วไปของมาเลเซีย และมีความกังวลว่าอาจส่งผลกระทบถึงการพูดคุยและบทบาทของนาย อับดุลรอฮีม มุฮัมมัดนูร หัวหน้าคณะฝ่ายผู้อำนวยความสะดวกในกระบวนการพูดคุยสันติสุขชายแดนใต้ด้วยเช่นกัน