ที่ประชุม ครม.รับทราบข้อสังเกตของ กมธ.ให้แก้ไขร่าง พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียมฯ เปลี่ยนคำจาก “เพศเดียวกัน” เป็น “เพศหลากหลาย”

เมื่อวานนี้ (13 ส.ค.2567) เว็บไซต์ทำเนียบรัฐบาล รายงานว่า ในที่ประชุมคณะรัฐนตรี (ครม.) เมื่อวานนี้มีมติรับทราบข้อสังเกตให้แก้ไขร่าง พ.ร.บ.แก้ไขเพิ่มเติมประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ (ฉบับที่ ..) พ.ศ. .... (ร่าง พ.ร.บ.สมรสเท่าเทียมฯ) ตามที่คณะกรรมาธิการวิสามัญพิจารณาร่างกฎหมายฉบับนี้เสนอให้มีการเปลี่ยนคำเพื่อให้มีความเป็นกลางทางเพศมากขึ้นในส่วนของเหตุผลของร่างกฎหมาย

ส่วนที่มีการแก้ไขเป็นการเปลี่ยนคำ “บุคคลที่มีเพศเดียวกัน” เป็นคำว่า “บุคคลที่มีเพศหลากหลาย” 

 “เหตุผล โดยที่สถาบันครอบครัวเป็นหน่วยสําคัญในการพัฒนาสังคมและการส่งเสริมคุณภาพชีวิตของประชาชน แต่การก่อตั้งครอบครัวตามประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์จํากัดเฉพาะความสัมพันธ์ระหว่างชายหญิงซึ่งไม่สอดคล้องกับสภาพสังคมในปัจจุบันที่มีการอยู่ร่วมกันเป็นครอบครัวระหว่างบุคคลที่มีเพศเดียวกันโดยกําเนิดหลากหลาย โดยมีการอุปการะเลี้ยงดูและมีความสัมพันธ์ในด้านอื่น ๆ ไม่แตกต่างไปจากคู่สมรสที่เป็นชาย และหญิง สมควรแก้ไขเพิ่มเติมบทบัญญัติบางประการในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์เพื่อรองรับให้บุคคลเพศเดียวกันหลากหลายสามารถหมั้นและสมรสกันได้ ซึ่งจะทําให้มีสิทธิ หน้าที่และสถานะทางครอบครัวเท่าเทียมกับคู่สมรสที่เป็นชายและหญิง ทั้งนี้ เพื่อเป็นการเสริมสร้างความเข้มแข็งของครอบครัวที่ก่อตั้งขึ้นระหว่างบุคคลไม่ว่าจะมีเพศใด เว้นแต่จะเป็นกรณีที่มีกฎหมายอื่นกําหนดเรื่องครอบครัวหรือมรดกไว้เป็นการเฉพาะจึงจําเป็นต้องตราพระราชบัญญัตินี้”

ทั้งนี้การดำเนินการตามมติดังกล่าวได้ให้สํานักเลขาธิการคณะรัฐมนตรีนําส่วนเหตุผลที่แก้ไขนี้ไปใช้ในร่าง พ.ร.บ.ที่จะประกาศในราชกิจจานุเบกษาต่อไป

นอกจากนั้นยังได้ให้กระทรวงยุติธรรมรับข้อสังเกตนี้ไปพิจารณาร่วมกับกระทรวงและหน่วยงานอื่น ศึกษาแนวทางและความเหมาะสมแล้วสรุปผลการพิจารณาหรือการดำเนินการในภาพรวมแล้วส่งให้กับสำนักงานเลขาธิการคณะรัฐมนตรีภายใน 30 วัน นับตั้งแต่ที่รับแจ้งคำสั่ง

อย่างไรก็ตาม นอกจากการแก้ไขคำในส่วนของเหตุผลแล้ว ในบันทึกยังระบุถึงข้อสังเกตอื่นๆ ของ กมธ.ไว้ด้วยในเรื่องของการแก้ไขเพิ่มเติมคำในมาตราอื่นๆ และการเร่งรัดให้หน่วยงานของรัฐเสนอแนวทางการแก้ไขกฎหมายฉบับอื่นๆ แต่ไม่ปรากฏว่าที่ประชุม ครม.ได้มีมติอย่างไรในเรื่องเหล่านี้

ส่วนที่ได้ให้แก้ไขเพิ่มเติมมาตราอื่นในประมวลกฎหมายแพ่งและพาณิชย์ได้แก่

1. แก้ไขเพิ่มเติมถ้อยคําในมาตรา 1453 โดยแก้ไขคําว่า “หญิง” เป็น “หญิงหรือบุคคลที่ตั้งครรภ์ได้” รวมทั้งมาตรา 1504 และมาตรา 1510 ที่มีการใช้ คําว่า “หญิงมีครรภ์” เป็น “หญิงมีครรภ์หรือบุคคลมีครรภ์” เพื่อเป็นการยืนยันสิทธิในการตั้งครรภ์และมีบุตรของบุคคลผู้มีความหลากหลายทางเพศเนื่องจากผู้ที่มีอัตลักษณ์ทางเพศ เป็นผู้ชายข้ามเพศ ทอม เควียร์ และนอนไบนารี ซึ่งมีลักษณะทางกายภาพตามธรรมชาติที่สามารถ ตั้งครรภ์และให้กําเนิดบุตรได้และเพื่อรองรับสิทธิให้แก่ผู้หญิงข้ามเพศ เควียร์ และนอนไบนารี ที่มีการปลูกถ่ายมดลูกแล้วสามารถตั้งครรภ์และให้กําเนิดบุตรได้ในอนาคต
2. แก้ไขถ้อยคําในมาตรา 1536 มาตรา 1537 มาตรา 1538 มาตรา 1539 มาตรา 1541 มาตรา 1542 มาตรา 1543 และมาตรา 1544 ที่มีการใช้คําว่า “ชาย” ให้แก้ไขเป็นคําว่า “บุคคล” ซึ่งเป็นถ้อยคําที่มีความหมายเป็นกลางทางเพศ และครอบคลุมถึงบุคคลทุกเพศ

นอกจากนั้นยังมีประเด็นเรื่องแก้ไขกฎหมายเพื่อให้คู่สมรสตั้งครรภ์และมีบุตรได้โดยอาศัยเทคโนโลยีช่วย โดยให้เร่งรัดหน่วยงานของรัฐเสนอแนวทางการแก้ไขเพิ่มเติม พ.ร.บ.คุ้มครองเด็กที่เกิดโดยอาศัยเทคโนโลยีช่วยการเจริญพันธุ์ทางการแพทย์ พ.ศ. 2558 รวมทั้งควรยกเลิกเงื่อนไขให้ผู้เข้ารับบริการต้องมีข้อบ่งชี้ทางการแพทย์ว่าไม่อาจตั้งครรภ์เองได้ เพื่อเป็นการยืนยันสิทธิในการก่อตั้งครอบครัวของทุกคนอย่างเท่าเทียม

อีกทั้งยังให้เสนอให้มีการแก้ไขกฎหมายที่เกี่ยวกับการกระทำความผิดทางเพศในประมวลกฎหมายอาญาและกฎหมายอื่นให้คุ้มครองครอบคลุมทุกเพศโดยให้หน่วยงานที่เกี่ยวข้องกับกระบวนการยุติธรรมไปดำเนินการ

ข้อเสนอสุดท้าย ยังเสนอให้มีการส่งเสริมและสนับสนุนหน่วยงานของรัฐที่เกี่ยวข้อง ในการจัดอบรม เผยแพร่ความรู้และสร้างความเข้าใจเกี่ยวกับ พ.ร.บ.ฉบับนี้แก่บุคคลของตน รวมทั้งจัดให้มีแนวปฏิบัติที่ชัดเจน เพื่อคุ้มครองคู่สมรสและครอบครัวหลากหลายทางเพศอย่างมีประสิทธิภาพ