4 ประเทศยุโรป ตั้งรัฐบาลช้าเพราะอะไร ?

นอกจากไทยแล้ว ในยุโรปก็มีบ้างที่พรรคอันดับ 1 ชนะเลือกตั้ง แต่กลับเผชิญภาวะทางตันทางการเมืองส่งผลให้ตั้งรัฐบาลได้ช้ากว่าปกติ โดยมีสาเหตุมาจากพรรคอันดับ 1 ไม่สามารถรวมเสียง สส. ได้เกินครึ่งของสภาล่าง ชวนดูภาวะทางตันทางการเมืองของ 4 ประเทศยุโรป ในรอบ 10 ปีหลัง 

สเปน

เลือกตั้งปี 2023 ยังตั้งรัฐบาลไม่ได้

• ขณะนี้นอกจากไทยแล้ว สเปนก็เป็นอีกประเทศหนึ่งเผชิญความเป็นไปได้ที่ว่าอาจไม่มีพรรคใดตั้งรัฐบาลได้ เนื่องจาก 2 ขั้วพรรคการเมือง ได้ สส. ไม่ถึงเสียงข้างมาก ส่วนพรรคระดับภูมิภาคแคว้นบาสก์ และคาทาโลเนีย ที่จะมาเป็นตัวพลิกเกมก็เข้าร่วมรัฐบาลกับทั้ง 2 ขั้วได้ยาก เนื่องจากมีนโยบายเรื่องแบ่งแยกดินแดนเพื่อปกครองตนเอง
• จากที่ พรรคประชาชน (People’s Party: PP) ซึ่งเป็นพรรคอนุรักษนิยมขวากลาง ได้ที่นั่งในสภามากที่สุด ด้วยเสียง 136 ที่นั่ง แต่ว่ายังรวมเสียงได้ไม่เกินครึ่งหนึ่งของ 350 เสียงของสภาล่างทั้งหมด จึงทำให้ยังไม่มีข้อสรุปการตั้งรัฐบาลชุดใหม่
• ตอนนี้แนวร่วมปีกขวามีเสียงมากที่สุด เมื่อพรรค PP และพรรค VOX ขวาสุดโต่ง รวมเสียงกันจะได้เสียงเท่ากับ 169 ที่นั่ง เท่ากับว่ายังขาดอีก 7 เสียง
• ตัวแปรสำคัญในการรวมเสียงตั้งรัฐบาลจึงอยู่ที่ “พรรคระดับภูมิภาค” ที่เรียกร้องเอกราช เช่น พรรคจากแคว้นบาสก์ และคาทาโลเนีย ฯลฯ ซึ่งพรรคเหล่านี้ก็มีแนวโน้มที่จะไม่ร่วมกับพรรค Vox ซึ่งเป็นพรรคขวาจัดที่เน้นอุดมการณ์ชาตินิยมได้
• ส่วนพรรคอันดับ 2 พรรคอันดับ 2 คือพรรคสังคมนิยมแรงงาน (POSOE) ได้เสียง 112 ที่นั่ง หากรวมกับพรรค Sumar พรรคซ้ายจัดที่ได้ 31 เสียง จะได้ทั้งหมด 143 เสียง 
• ท่าทีของพรรคฝ่ายซ้ายต่อพรรคระดับภูมิภาค ดูจะมีความเป็นไปได้ในการประนีประนอมรวมเสียง ได้มากกว่าพรรคฝ่ายขวา
• นักวิเคราะห์จึงมองว่า ทางตันทางการเมืองที่กำลังเกิดอยู่นี้อาจจบลงที่รัฐบาลเสียงข้างน้อยที่อยู่ไม่นาน และนำไปสู่การเลือกตั้งใหม่ในที่สุด

สวีเดน

เลือกตั้งปี 2018 ใช้เวลา 134 วัน

• เมื่อปี 2018 ผลการเลือกตั้งของสวีเดนที่พรรคการเมือง 2 ขั้ว ทั้งกลุ่มซ้ายกลางและขวากลาง มีคะแนนไม่ห่างกันมาก แต่ละฝ่ายไม่สามารถรวมเสียงข้างมากได้ ทำให้สภาสวีเดนเผชิญทางตันทางการเมืองถึง 4 เดือน
• พรรคโซเชียลเดโมแครต นำโดยนายกรัฐมนตรี สเตฟาน ลอฟเวน ซึ่งเป็นพรรคซ้ายกลางนำมาเป็นอันดับหนึ่ง เมื่อรวมเสียงกับพรรคเล็กปีกซ้าย ได้มาที่ 40.6 % ขณะที่พรรคอันดับ 2 รวมเสียงจากพรรคฝ่ายขวาได้ 40.2 % ซึ่งก็ไม่ถึงเสียงข้างมากอยู่ดี
• ตัวแปรสำคัญในการตั้งรัฐบาลจึงอยู่ที่พรรคอันดับ 3 อย่างพรรคเดโมแครตสวีเดน ซึ่งเป็นพรรคขวาจัด มีรากฐานมาจากขบวนการนีโอนาซี และมีจุดยืนต่อต้านผู้อพยพ ซึ่งในการเลือกตั้งปี 2018 พรรคขวาจัดได้เสียงสนับสนุนเพิ่มขึ้น เนื่องจากวิกฤตเศรษฐกิจและกระแสต่อต้านผู้อพยพในสวีเดน
• ทว่าทั้งกลุ่มซ้ายกลางและขวากลาง ปฏิเสธการดีลพรรคขวาสุดขั้วอย่างเดโมแครตสวีเดนเข้ามาร่วมรัฐบาล เนื่องจากการดีลข้ามขั้วล้วนใช้ต้นทุนทางการเมืองสูง
• หลังการเจรจากว่า 134 วัน รัฐสภามีมติให้ผู้นำพรรคโซเชียลเดโมแครต เป็นรัฐบาลเสียงข้างน้อย  เพื่อตัดปัญหาการเลือกตั้งที่หาข้อสรุปไม่ได้

เนเธอร์แลนด์

เลือกตั้งปี 2017 ใช้เวลา 225 วัน

• เมื่อปี 2017 พรรคประชาชนเพื่อเสรีภาพและประชาธิปไตย (VVD) ซึ่งมี มาร์ก รุตเต เป็นผู้นำและนายกรัฐมนตรี ได้รับเสียงมากที่สุดถึง 33 ที่นั่ง แต่ไม่สามารถรวมเสียงได้เกินครึ่งหนึ่งจากทั้งหมด 150 ที่นั่ง
• ส่วนพรรค Freedom (PVV) พรรคขวาจัดที่ได้คะแนนเป็นอันดับ 2 ก็ไม่สามารถรวมเสียงได้เช่นกัน
• การเจรจาตั้งรัฐบาลกินเวลาหลายเดือน เนื่องจากบางพรรคก็มีความเห็นต่างกันมาก ท้ายที่สุด รุตเตสามารถตั้งรัฐบาลผสม 4 พรรค และเป็นนายกรัฐมนตรีได้ ใช้เวลาทั้งหมด 225 วัน นับเป็นระยะเวลาทุบสถิตินานที่สุดในประวัติศาสตร์ของเนเธอร์แลนด์สมัยใหม่

เยอรมนี

เลือกตั้งปี 2017 ใช้เวลา 136 วัน

• พรรคสหภาพประชาธิปไตยคริสเตียน (CDU) ซึ่งมี อังเกล่า แมร์เคิล เป็นหัวหน้าพรรคและนายกรัฐมนตรี ชนะเลือกตั้งสหพันธรัฐ แต่ไม่สามารถรวมเสียงส่วนใหญ่ในสภาได้ จึงต้องจัดตั้งรัฐบาลร่วมกับพรรคประชาธิปไตยสังคมแห่งเยอรมนี (SPD) พรรคซ้ายกลางซึ่งเป็นพรรคอันดับ 2
• การเจรจาเพื่อจัดตั้งรัฐบาลใช้ระยะเวลา 136 วัน สืบเนื่องจากพรรคต่างๆ ตกลงกันไม่ได้เรื่องนโยบายพลังงานและผู้อพยพ
• ส่วนพรรคทางเลือกใหม่เยอรมนี (AfD) พรรคขวาจัดที่แม้ความนิยมจะพุ่งจนได้เป็นพรรคอันดับ 3 และได้เข้าสภา Bundestag เป็นครั้งแรกในรอบ 6 ทศวรรษ อย่างไรก็ตามพรรค AfD ไม่ได้อยู่ในสมการการเจรจาตั้งรัฐบาลแต่อย่างใด เนื่องจากถูกมองว่าอุดมการณ์ขวาสุดขั้วจนเกินไปนั้นเป็นอันตรายต่อสังคมเยอรมนี

แปลและเรียบเรียงจาก:

• https://www.aljazeera.com/news/2023/7/23/conservatives-lead-spain-election-as-hung-parliament-looms
• https://www.euronews.com/my-europe/2023/07/24/general-election-results-in-spain-leave-the-future-of-the-next-government-up-in-the-air
• https://www.dw.com/en/swedens-general-election-results-in-stalemate-as-far-right-support-surges/a-45423940
• https://www.theguardian.com/world/2017/oct/09/dutch-politicians-ready-form-government-election-coalition
• https://www.theguardian.com/world/2018/mar/04/germany-social-democrats-spd-vote-in-favour-of-coalition-angela-merkel
• https://www.theguardian.com/world/2017/sep/24/angela-merkel-fourth-term-far-right-afd-third-german-election