กองทัพพม่ามีการประกาศให้วันตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการ หลังจากที่ผู้แทนพม่าไปเยือนจีนเมื่อไม่นานนี้ ในช่วงเวลาเดียวกับที่กองทัพพม่ากำลังเพลี่ยงพล้ำจากปฏิบัติการของแนวร่วมกลุ่มติดอาวุธชาติพันธุ์ เรื่องนี้สะท้อนอะไรในความสัมพันธ์ระหว่างจีนกับพม่า
17 ก.ค. 2567 กองทัพพม่าประกาศให้วันตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการของพม่า ในช่วงเดียวกับที่มีการสู้รบในพื้นที่แถบชายแดนทางตะวันออกเฉียงเหนือที่ติดกับจีน กองทัพพม่าประกาศในเรื่องนี้หลังจากที่ผู้แทนของกองทัพพม่าคือ อดีตประธานาธิบดี เต็งเส่ง และ โซวิน รองประธานสภากองทัพพม่าได้เดินทางไปเยือนจีนเมื่อไม่นานนี้
สื่ออิระวดีระบุว่า นี้เป็นครั้งแรกในประวัติศาสตร์พม่าที่มีการรับรองเทศกาลของต่างประเทศว่าเป็นวันหยุดราชการของพม่าถ้าไม่นับวันสำคัญนานาชาติอย่างคริสต์มาส, วันอีด และวันปีใหม่ ก่อนหน้านี้วันหยุดราชการในพม่าจะเน้นวันที่ถูกระบุว่าเป็นวันสำคัญทางศาสนา วันหยุดประจำที่เกี่ยวกับประเทศชาติ และวันปีใหม่ตามประเพณีของกะเหรี่ยงเท่านั้น
ผู้นำเผด็จการพม่าก่อนหน้านี้อย่างเนวิน และ ตานฉ่วย ต่างก็ไม่สนใจที่จะเพิ่มวันตรุษจีนเข้าไปในปฏิทินถึงแม้ว่าพวกเขาจะได้รับผลประโยชน์จากการมีความสัมพันธ์ใกล้ชิดกับจีนก็ตาม
เมื่อช่วงกลางเดือน ม.ค. ที่ผ่านมา จีนเป็นตัวกลางเจรจาไกล่เกลี่ยให้มีการหยุดยิงในการสู้รบระหว่างกองทัพเผด็จการกับแนวร่วมกองกำลังฝ่ายต่อต้านที่ชื่อว่าพันธมิตรภราดรภาพ ซึ่งในตอนนั้นฝ่ายกองทัพเผด็จการกำลังเผชิญการสูญเสียอย่างหนักจากการสู้รบทางตอนเหนือของรัฐฉาน ในขณะที่ฝ่ายพันธมิตรภราดรภาพสามารถยึดพื้นที่จำนวนมากได้ในช่วง 3 เดือนที่มีปฏิบัติการ 1027
สื่อซินหัวของจีนรายงานเมื่อวันที่ 8 ก.ค. ที่ผ่านมาว่า พม่าได้ประกาศให้วันตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการนับตั้งแต่ปีปฏิทิน 2568 เป็นต้นไป ซึ่งซินหัวได้อ้างอิงรายงานข่าวของสื่อรัฐบาลพม่า MRTV ที่ระบุว่า ประเทศสมาชิกอาเซียนอื่นๆ ก็ทำแบบเดียวกันเพื่อเสริมสร้างความสัมพันธ์ฉันพี่น้องกับจีน
ผู้สังเกตการณ์บอกว่าการที่กองทัพพม่าตัดสินใจรับรองวันตรุษจีนเป็นวันหยุดเพื่อต้องการได้รับความนิยมชมชอบจากจีนและประเทศอื่นๆ อีกหลายแห่งทั่วโลก
แถลงการณ์กองทัพพม่าระบุว่า "พม่าต้องการเสริมความสัมพันธ์แบบ Pauk-phaw (ความสัมพันธ์ฉันพี่น้องในสายเลือด) กับจีน"
คำว่า "Pauk-phaw" นี้เป็นคำที่นำมาใช้ตั้งแต่ราว 70 ปีที่แล้วเพื่อพูดถึงความสัมพันธ์ที่ถูกมองว่าเป็นมิตรและใกล้ชิดกันระหว่างจีนกับพม่า ถึงแม้ว่าคำๆ นี้มักจะถูกแปลว่า "ฉันพี่น้อง" แต่ผู้เชี่ยวชาญด้านพม่า เดวิด สเตนเบิร์ก ก็บอกว่ามันเป็นคำที่ "มีความหมายสื่อนัยใกล้กับภาษาจีนหมายถึงพี่น้องที่กำเนิดมาจากครรภ์เดียวกันและเป็นคำที่ใช้กันแต่ในหมู่ชาวพม่า"
สถานทูตจีนในกรุงย่างกุ้งแถลงว่า "มีหลายแห่งในพม่าที่ให้คุณค่ากับวันตรุษจีนมาก"
Chen Hai เอกอัครราชทูตจีนซึ่งเป็นคนที่ชอบเข้าสังคมได้เสนอเรื่องการยอมรับตรุษจีนเป็นวันหยุดให้กับผู้นำเผด็จการทหาร มินอ่องหล่าย ได้รับรู้เมื่อช่วงวันตรุษจีนในเดือน ก.พ. ที่ผ่านมา โดยที่มินอ่องหล่ายประกาศให้ตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการนับตั้งแต่วันที่ 29 ม.ค. 2568 เป็นต้นไป
ประวัติความสัมพันธ์จีน-พม่า
ผู้สังเกตการณ์พม่าแสดงความคิดเห็นว่าการที่กองทัพพม่าทำเช่นนี้ สะท้อนให้เห็นว่าพวกเขาต้องพึ่งพิงทางการจีนอย่างมากในระดับที่ไม่เคยเป็นมาก่อนในช่วงตลอด 76 ปีนับตั้งแต่พม่าเป็นเอกราชจากเจ้าอาณานิคม
ในยุคที่พม่าเพิ่งจะได้รับเอกราชนั้น U Nu นายกรัฐมนตรีคนแรกของพม่าได้ผูกสัมพันธ์อย่างใกล้ชิดกับนายกรัฐมนตรีจีนในยุคนั้นคือ โจวเอินไหล มีการส่งเสริมหลักการ 5 ประการว่าด้วยการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ มีประชุมที่บันดุง และขบวนการไม่ฝักใฝ่ฝ่ายใด ถึงแม้ว่าตัวแทนจากจีนและพม่าจะเดินทางเยือนกันและกันหลายครั้ง แต่ก็ไม่มีบันทึกไว้ว่ามีการหารือกันในเรื่องให้ตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการมาก่อน
ในตอนที่ผู้นำพม่าเนวินทำการแปรรูปให้กิจการเอกชนกลายเป็นของรัฐหลังการปฏิวัติเมื่อปี 2505 บริษัทจีนและโรงเรียนจีนก็ถูกแปรรูปไปด้วยไม่ได้รับการยกเว้น มีกระแสการจลาจลต่อต้านจีนเมื่อปี 2510 ในเรื่องราคาอาหารที่พุ่งสูงจนเป็นเหตุให้ความสัมพันธ์ของทั้งสองประเทศเสื่อมลง โดยที่ เนวิน ได้เรียกเอกอัครราชทูตพม่ากลับประเทศและยกเลิกการเฉลิมฉลองประจำปีเนื่องในวันสร้างชาติจีนยุคใหม่ ต่อมาความสัมพันธ์ระหว่างพม่ากับจีนถึงได้กลับมาเป็นปกติอีกครั้งหลังจากที่จีนยกเลิกการสนับสนุนการสู้รบของพรรคคอมมิวนิสต์พม่า
หลังจากที่มีการลุกฮือเรียกร้องประชาธิปไตยในปี 2531 ผู้สืบทอดทางการเมืองของเนวิน คือ ซอมอง และ ตานฉ่วย ได้พึ่งพาจีนอย่างมากในเรื่องเศรษฐกิจ, การทูต และการสนับสนุนทางการทหาร อย่างไรก็ตามในตอนนั้นพม่าได้ปฏิสัมพันธ์กับผู้นำจีนบนฐานที่เท่าเทียมกัน มีการสับเปลี่ยนไปเยือนประเทศของอีกฝ่าย และมีการกระชับความสัมพันธ์ให้ใกล้ชิด
อดีตประธานาธิบดี เต็งเส่ง เพิ่งจะเดินทางไปที่ประเทศจีน เพื่อเยี่ยมประธานาธิบดีสีจิ้นผิงของจีน และ หวังอี้ รัฐมนตรีกระทรวงต่างประเทศของจีน เนื่องในโอกาสครบรอบ 70 ปีของหลักการ 5 ประการว่าด้วยการอยู่ร่วมกันอย่างสันติ แต่ก่อนหน้านี้ในช่วงที่เขาดำรงตำแหน่งประธานาธิบดี เต็งเส่ง ก็เคยมีประวัติไม่ยอมตามจีนมาก่อน โดยที่ตอนนั้นเต็งเส่งทำการระงับโครงการเขื่อนในรัฐกะฉิ่นที่จีนหนุนหลัง
แต่ผู้นำเผด็จการทหารคนปัจจุบันคือมินอ่องหล่ายก็ไม่ได้รับความเคารพจากจีนในระดับเดียวกันกับยุคของซอมองกับตานฉ่วย ยิ่งไม่ต้องพูดถึงเนวินที่แสดงความโกรธต่อจีนอย่างเปิดเผย
ถึงแม้ว่าจีนจะแสดงออกสนับสนุนกองทัพพม่าต่อหน้าประชาคมโลก แต่จีนก็ไม่เคยเชิญมินอ่องหล่ายไปเยือนจีนเลยตลอดช่วงเวลา 3 ปีหลังจากที่มีการรัฐประหารครั้งล่าสุดซึ่งนำโดยมินอ่องหล่าย อีกทั้งปฏิบัติการ 1027 ยังทำให้ความสัมพันธ์ระหว่างกองทัพพม่ากับจีนแย่ลงด้วย
หลังจากที่กองทัพพม่าพ่ายแพ้อย่างต่อเนื่องให้กับกองกำลังชาติพันธุ์ตั้งแต่เดือน พ.ย. 2566 เป็นต้นมา มินอ่องหล่ายก็อ้างว่าฐานที่มั่นของกองทัพทางตอนเหนือของรัฐฉานถูกทิ้งระเบิดใส่โดยโดรนที่ผลิตจากจีน กลุ่มชาตินิยมที่ได้รับการหนุนหลังจากกองทัพเผด็จการก็พากันประท้วงที่หน้าสถานทูตจีนในย่างกุ้ง กล่าวหาว่าทางการจีนหนุนหลังกองกำลังพันธมิตรภราดรภาพซึ่งเป็นกองกำลังแนวร่วมกลุ่มชาติพันธุ์
ตอนที่จีนเป็นตัวกลางในการเจรจาหยุดยิง กองทัพพม่าก็สูญเสียเมืองทางตอนเหนือของรัฐฉานไปแล้วหลายสิบแห่ง อีกทั้งปฏิบัติการของกลุ่มติดอาวุธชาติพันธุ์ก็ขยายผลไปถึงรัฐยะไข่ทางตะวันตกของพม่าด้วย กองทัพอาระกัน (AA) ซึ่งเป็นสมาชิกกลุ่มหนึ่งของพันธมิตรภราดรภาพได้ยึดทางตอนเหนือของรัฐอาระกันไว้ได้ทั้งหมดแล้วจึงเคลื่อนพลไปทางตอนใต้ของรัฐอาระกัน
จากที่ตอนนี้กลุ่มภราดรภาพได้เข้าไปถึงล่าเสี้ยวทางตอนเหนือของรัฐฉาน แล้วรุกคืบต่อไปทางใต้ไปยังเมืองโมกกในภาคมัณฑะเลย์ ส่วนที่รัฐอาระกัน ก็มีการยึดสนามบินที่เชื่อมไปยังชายหาดงาปาลีที่มีชื่อเสียงในระดับโลก เป็นช่วงเวลาเดียวกันกับที่กองทัพพม่าเลือกที่จะประกาศให้วันตรุษจีนเป็นวันหยุดราชการในพม่า
เรียบเรียงจาก
Myanmar Junta Makes Chinese New Year a Public Holiday as Border War Restarts, The Irrawaddy, 10-07-2024
https://www.irrawaddy.com/news/myanmar-china-watch/myanmar-junta-makes-chinese-new-year-a-public-holiday-as-border-war-restarts.html
Myanmar announces Chinese New Year as public holiday, Xinhua, 08-07-2024
https://english.news.cn/20240708/aa3165d89b9348bd9cff923188efd01c/c.html
