ซอว์มยิ้นหม่อง รองหัวหน้าพรรคสันนิบาตแห่งชาติเพื่อประชาธิปไตย (เอ็นแอลดี) และอดีตมุขมนตรีภาคมัณฑะเลย์ เสียชีวิตจากโรคมะเร็งเมื่ออายุ 73 ปี นับเป็นผู้นำคนสำคัญของขบวนการประชาธิปไตยในพม่าที่เสียชีวิตระหว่างถูกคุมขังโดยคณะรัฐประหารทหารที่เข้ายึดอำนาจในปี 2021

9 ต.ค. 2567 ซอว์มยิ้นหม่อง อดีตมุขมนตรีภาคมัณฑะเลย์ เสียชีวิตเมื่อเวลาประมาณ 04.00 น. ของวันที่ 6 ตุลาคม ที่โรงพยาบาลกลางมัณฑะเลย์ มีการจัดพิธีฝังศพเมื่อวันที่ 8 ตุลาคม ที่สุสานเตาง์อินเมาง์อิน ทางตอนใต้ของเมืองมัณฑะเลย์

ซอว์มยิ้นหม่องได้รับโทษจำคุก 29 ปี จากหลายข้อกล่าวหา รวมถึงการทุจริต ฝ่าฝืนระเบียบป้องกันโควิด-19 และการฉ้อโกงการเลือกตั้ง การจับกุมเกิดขึ้นเมื่อวันที่ 1 กุมภาพันธ์ 2021 ซึ่งเป็นวันที่ทหารยึดอำนาจหลังไม่พอใจที่พรรคเอ็นแอลดีชนะการเลือกตั้งอย่างถล่มทลายในช่วงการระบาดของโควิด-19 เมื่อเดือนพฤศจิกายน 2563 ซึ่งผู้สนับสนุนประชาธิปไตยและกลุ่มสิทธิมนุษยชนต่างปฏิเสธข้ออ้างทำรัฐประหารของกองทัพ

ซอว์มยิ้นหม่อง

ซอว์มยิ้นหม่องเกิดเมื่อ 11 ธันวาคม 2494 ที่เมืองอมราปุระ ในภาคมัณฑะเลย์ จบปริญญาด้านการแพทย์จากสถาบันการแพทย์มัณฑะเลย์ในปี 2521 ในช่วงที่เขาทำงานด้านการแพทย์ เขาเคยทำงานที่โรงพยาบาลยุธิจี ภาคสะกาย และเป็นอาจารย์ที่ภาควิชาชีวเคมีที่มหาวิทยาลัยการแพทย์มัณฑะเลย์ หรือสถาบันการแพทย์มัณฑะเลย์เดิมระหว่างปี 2526 ถึง 2531

ซอว์มยิ้นหม่องเคยได้รับเลือกตั้งเป็นสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรในการเลือกตั้งปี 2533 ที่พรรคเอ็นแอลดีชนะเลือกตั้งอย่างถล่มทลายแม้ว่าอองซานซูจี แกนนำพรรคจะถูกรัฐบาลทหารพม่ากักบริเวณก็ตาม แต่แล้วรัฐบาลทหารพม่ากลับเพิกเฉยต่อผลการเลือกตั้งและจับกุมสมาชิกพรรค NLD รวมถึงซอว์มยิ้นหม่อง ซึ่งถูกจำคุกนาน 19 ปีในเรือนจำมิตจีนา รัฐกะฉิ่น

ซอว์มยิ้นหม่องกลับมาเป็นที่รู้จักอีกครั้งเมื่อเอาชนะการเลือกตั้งซ่อมในปี 2555 ซึ่งเป็นช่วงต้นของยุคปฏิรูปและเจรจาสันติภาพพม่าที่ยาวนานเกือบหนึ่งทศวรรษ ต่อมาเขาได้รับเลือกตั้งอีกครั้งในการเลือกตั้งทั่วไปปี 2558 ที่พรรค NLD ชนะอย่างท่วมท้น และอองซานซูจีได้จัดตั้งรัฐบาล ในปี 2563 ซอว์มยิ้นหม่องได้รับการเลือกตั้งอีกครั้งแม้ว่าจะป่วยเป็นโรคมะเร็งเม็ดเลือดขาว

หนึ่งวันก่อนเสียชีวิตรัฐบาลทหารพม่า SAC ได้ออกคำสั่งนิรโทษกรรมให้กับซอว์มยิ้นหม่องออกมาจากเรือนจำมัณฑะเลย์เพื่อให้ออกมารักษาตัว แต่เขาก็จากไปในวันที่ 6 ตุลาคม 2024 แหล่งข่าวใกล้ชิดครอบครัวระบุว่า เขาเสียชีวิตหลังจากต่อสู้กับโรคมะเร็งมาเป็นเวลานานตั้งแต่ดำรงตำแหน่งมุขมนตรีภาคมัณฑะเลย์

การสูญเสียซอว์มยิ้นหม่องได้สร้างความเสียใจให้กับหลายฝ่าย โป่โป่อู รองหัวหน้าพรรคเอ็นแอลดีกล่าว "พวกเราได้สูญเสียบุคคลสำคัญของพรรคและของประเทศไปแล้ว" พร้อมกับเรียกร้องให้ปล่อยตัวนักโทษการเมืองและผู้นำพรรคที่ถูกคุมขังอย่างไม่เป็นธรรม เพื่อป้องกันไม่ให้เกิดการสูญเสียเช่นนี้อีก

นอกจากนี้ ยังมีบุคคลใกล้ชิดที่แสดงความเสียใจต่อการจากไปของซอว์มยิ้นหม่อง โดย นพ.เตซาซาน อดีตผู้นำการประท้วงต่อต้านรัฐประหารกล่าวว่า "เขาถูกฆ่าโดยพวกทำรัฐประหารจริงๆ" เพราะไม่ได้รับการรักษาพยาบาลที่เหมาะสมระหว่างถูกจองจำ ขณะที่เพื่อนและอดีตนักโทษการเมือง เมียวมยิ้นญิน กล่าวยกย่องบุคลิกที่เป็นมิตรของเขา "เขามีความสัมพันธ์ที่ดีกับทุกคน"

นอกจากนี้ สมาชิกในแวดวงวรรณกรรมแห่งมัณฑะเลย์กล่าวว่า ซอว์มยิ้นหม่องเป็นนักการเมืองพรรคเอ็นแอลดีที่ไว้วางใจได้และได้พัฒนาเมืองมัณฑะเลย์ให้ก้าวหน้าแม้ในขณะที่เขาป่วย

คณะผู้แทนสหภาพยุโรปประจำพม่าได้แสดงความเสียใจกับครอบครัวของซอว์มยิ้นหม่อง และเรียกร้องให้ปล่อยตัวผู้ที่ถูกจับกุมอย่างไม่เป็นธรรมทั้งหมด พร้อมกับย้ำว่าการนิรโทษกรรมไม่กี่วันก่อนเสียชีวิตนั้นไม่ใช่ท่าทีแห่งความเมตตาที่แท้จริง สถานทูตของสหราชอาณาจักร แคนาดา และอินเดียได้ออกแถลงการณ์ในลักษณะเดียวกัน

ตั้งแต่การรัฐประหารในปี 2564 มีสมาชิกพรรค NLD กว่า 2,000 คน และนักเคลื่อนไหวเพื่อประชาธิปไตยหลายพันคนถูกจับกุมรวมทั้งอองซานซูจี อดีตที่ปรึกษาแห่งรัฐ และซอว์มยิ้นหม่อง ขณะที่นักสิทธิมนุษยชนกล่าวหาคณะรัฐประหารว่าปฏิเสธการรักษาพยาบาลให้กับนักโทษ ซึ่งคณะรัฐประหารได้ปฏิเสธข้อกล่าวหานี้

โดยก่อนหน้านี้ญาณวิน ที่ปรึกษาอองซานซูจี เสียชีวิตด้วยโรคโควิด-19 ในเรือนจำเมื่อปี 2564 ถัดมาอีกหนึ่งปีอดีต สส.พรรคเอ็นแอลดี เพียวเซยาทอ ถูกประหารชีวิตข้อหากบฏและก่อการร้าย

ขณะที่เมื่อ 1 มิถุนายนปีนี้ เพิ่งมีความสูญเสียใหญ่กับพรรคเอ็นแอลดี เมื่อ ทินอู อายุ 98 ปี แกนนำอาวุโสพรรคเอ็นแอลดี อดีตผู้บัญชาการกองทัพพม่า ซึ่งเปลี่ยนมาเป็นผู้ร่วมก่อตั้งพรรคเอ็นแอลดีพร้อมกับอองซานซูจี เสียชีวิตด้วยโรคชรา ทั้งนี้ในช่วงบั้นปลายชีวิตเขาวางมือทางการเมือง และไม่ถูกจองจำในช่วงที่เกิดรัฐประหาร