รัสเซียประกาศคว่ำบาตร 'โจ ไบเดน' และ 'ฮันเตอร์ ไบเดน' บุตรชาย รวมถึงเจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัฐบาลอเมริกัน และฮิลลารี คลินตัน รวม 13 คน พร้อมประกาศคว่ำบาตรรัฐบาลและ ส.ส.แคนาดาอีก 313 คน อ้างเหตุผลเรื่องการเผยแพร่ความเกลียดกลัวรัสเซีย (Russophobia) ด้านโฆษกผู้นำทั้ง 2 ประเทศแถลงโต้ ชี้ การคว่ำบาตรของรัสเซีย "ไม่ทำให้เราเดือดร้อน"

16 มี.ค. 2565 กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียแถลงช่วงเย็นวานนี้ (15 มี.ค. 2565) ว่ารัสเซียประกาศคว่ำบาตรเจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหรัฐอเมริกา รวมถึงประธานาธิบดีโจ ไบเดน และฮิลลารี คลินตัน อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ การประกาศคว่ำบาตรของรัสเซียครั้งนี้ถือเป็นมาตรการโต้กลับนโยบายของพันธมิตรชาติวันตกที่ประกาศคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจแก่รัสเซียจากเหตุการบุกรุกยูเครน

แถลงการณ์จากกระทรวงการต่างประเทศรัสเซียระบุว่า "เพื่อตอบโต้มาตรการคว่ำบาตรที่มีอย่างต่อเนื่องแบบไม่เคยเกิดขึ้นมาก่อน ซึ่งหนึ่งในหลายมาตรการเหล่านั้นคือการห้ามเจ้าหน้าที่ระดับสูงของรัสเซียเดินทางเข้าสหรัฐฯ ด้วยเหตุนี้ ตั้งแต่วันที่ 15 มี.ค. เป็นต้นไป รัสเซียขอประกาศบัญชีรายชื่อบุคคลที่ห้ามเดินทางเข้ารัสเซีย และนี่เป็นมาตรการโต้ตอบ โดยบุคคลที่อยู่ในบัญชีรายชื่อดังกล่าว ได้แก่ โจ ไบเดน ประธานาธิบดี, แอนโทนี บลิงเคน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ, ลอยด์ ออสติน รัฐมนตรีว่าการกระทรวงกลาโหม, มาร์ก มิลลีย์ ประธานคณะเสนาธิการร่วม และหัวหน้าหน่วยงานของรัฐบาลอเมริกัน รวมถึงบุคคลสำคัญชาวอเมริกันอีกหลายคน"

"ขั้นตอนนี้เป็นมาตรการตอบโต้และเป็นผลลัพธ์ที่ไม่อาจหลีกเลี่ยงได้จากนโยบายเกลียดกลัวรัสเซีย (Russophobic policy) ขั้นรุนแรงของรับบาลอเมริกันชุดปัจจุบัน ซึ่งเป็นความพยายามอันสิ้นหวังของสหรัฐฯ ที่จะคงไว้ซึ่งความเป็นผู้นำโลก รัฐบาลอเมริกันชุดปัจจุบันละทิ้งความหมายของความเป็นระเบียบเรียบร้อยทางสังคม และวางเดิมพันด้วยการสกัดกั้นรัสเซียแบบซึ่งหน้า อย่างไรก็ตาม เราไม่ได้ต่อต้านการรักษาสัมพันธ์ทางการเมื่อเรื่องนั้นอยู่ในผลประโยชน์แห่งชาติของเรา และหากจำเป็น เราจะแก้ไขปัญหาที่เกิดจากการขึ้นบัญชีดำบุคคลสัญชาติอเมริกัน เพื่อจัดช่องทางการสื่อสารระดับสูง"

นอกจากนี้ กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียยังระบุว่ารัฐบาลรัสเซียจะประกาศมาตรการคว่ำบาตรเพิ่มเติมแก่บุคคลสัญชาติอเมริกันคนอื่นๆ ที่ไม่ใช่เจ้าหน้าที่ระดับสูงของทำเนียบขาว แต่จะรวมถึงเจ้าหน้าที่ระดับสูงในหน่วยงานอื่นๆ ผู้นำทหาร ทนายความ นักธุรกิจ นักวิชาการ และคนในแวดวงสื่อที่สนับสนุนกระแส 'การเกลียดกลัวรัสเซีย' หรือมีส่วนเกี่ยวข้องกับการกระตุ้นความเกลียดชังต่อรัสเซียและการบังคับใช้มาตรการที่เข้มงวด อีกทั้งกระทรวงการต่างประเทศรัสเซียยังระบุว่ามาตรการคว่ำบาตรเหล่านี้จะกระทำให้สอดคล้องกับการตัดสินใจหลักๆ ของรัฐบาลรัสเซีย ทั้งในด้านการเงิน การธนาคาร และด้านอื่นๆ เพื่อปกป้องเศรษฐกิจและรับประกับการพัฒนาที่มีเสถียรภาพของรัสเซีย

สำหรับรายชื่อบุคคลสัญชาติอเมริกันที่ถูกขึ้นบัญชีดำมีทั้งสิ้น 13 คน ซึ่งรวมถึงประธานาธิบดีและรัฐมนตรีทั้ง 3 คนที่ระบุข้างคน ส่วนคนที่เหลือ ได้แก่ เจค็อบ ซัลลิวาน ที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติ, วิลเลียม เบิร์นส์ ผู้อำนวยการสำนักข่าวกรองกลาง (CIA), เจนนิเฟอร์ ซากี โฆษกประจำทำเนียบขาว, ดาลีป สิงห์ รองที่ปรึกษาด้านความมั่นคงแห่งชาติ, ซาแมนธา พาวเวอร์ หน่วยงานเพื่อการพัฒนาระหว่างประเทศสหรัฐ (USAID), ฮันเตอร์ ไบเดน บุตรชายของประธานาธิบดี, ฮิลลารี คลินตัน อดีตรัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศสหรัฐฯ, อะเดเวล อาดีเยโม รัฐมนตรีช่วยว่าการกระทรวงการคลัง และเรตา ลิวอิส ประธานและหัวหน้าคณะกรรมการธนาคารเพื่อการส่งออกและนำเข้าแห่งสหรัฐฯ (US EXIM Bank)

หลังจากที่รัสเซียประกาศคว่ำบาตรเจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหรัฐฯ รวมถึงฮิลลาลี คลินตัน และบุตรชายคนที่สองของไบเดน สำนักข่าว CNN รายงานว่าเจนนิเฟอร์ ซากี โฆษกประจำทำเนียบขาวได้แถลงข่าวต่อสื่อมวลชน โดยระบุว่ามาตรการดังกล่าวจะไม่ส่งผลกระทบมากนักต่อบุคคลซึ่งเป็นเป้าหมายของรัสเซีย

"พวกคุณไม่ต้องรู้สึกตระหนกเพราะเราไม่ได้วางแผนจะเดินทางไปเยือนรัสเซีย เราไม่มีบัญชีธนาคารที่ไม่สามารถเข้าถึงได้ ดังนั้นเราจะเร่งเดินหน้าต่อ" ซากี กล่าว

โฆษกประจำทำเนียบขาวตอบคำถามผู้สื่อข่าวเรื่องการประกาศคว่ำบาตรของรัสเซียครั้งนี้ถือเป็นสัญญาณการยกระดับความตึงเครียดหรือไม่ ซากีตอบว่าสหรัฐฯ "มั่นใจ" และเจ้าหน้าที่ทางการ "จะมีความสามารถ" ในการพูดคุยโดยตรงและโดยอ้อมกับรัสเซียอย่างต่อเนื่อง ทั้งยังระบุว่าแถลงการณ์ของรัสเซียที่ระบุเรื่องการ "ปกป้องเศรษฐกิจและรับประกับการพัฒนาที่มีเสถียรภาพของรัสเซีย" นั้นส่งสัญญาณให้เห็นว่ารัสเซียจะหมดความสามารถในการชำระหนี้เร็วๆ นี้

แอนตัน ซิลูอานอฟ รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการคลังของรัสเซียกล่าวเมื่อวานนี้ (15 มี.ค. 2565) ว่าครึ่งหนึ่งของทุนสำรองระหว่างประเทศของรัสเซีย ซึ่งมีมูลค่าประมาณ 315,000 ล้านดอลลาร์สหรัฐถูกอายัดไว้ทันทีที่รัสเซียบุกยูเครน ตามมาตรการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจของพันธมิตรชาติตะวันตก ผลก็คือรัสเซียจะต้องชำระหนี้ให้แก่เจ้าหนี้เป็นเงินสกุลรูเบิลจนกว่ามาตรการคว่ำบาตรจะถูกยกเลิก โดยประเทศที่เป็นเจ้าหนี้ของรัสเซียส่วนใหญ่มีชื่ออยู่ในบัญชี "ไม่เป็นมิตร" ของทางการรัสเซีย

หน่วยงานจัดอันดับความน่าเชื่อถือ (Credit Rating Agency) หลายแห่งมีแนวโน้มจะพิจารณาให้รัสเซียกลายเป็นประเทศที่ผิดนัดชำระหนี้หากรัสเซียชำระเงินคืนแก่เจ้าหน้าด้วยเงินสกุลรูเบิลหรือเงินขบวนของจีนแทนการใช้เงินสกุลดอลลาร์สหรัฐหรือยูโร การเป็นผิดนัดชำระหนี้อาจเป็นแรงขับให้นักลงทุนชาวต่างชาติเร่งถอนการลงทุนออกจากรัสเซียและจะส่งผลให้เศรษฐกิจที่สั่นคลอนของรัสเซียยิ่งโดดเดี่ยวมากขึ้น โดยผลของการผิดนัดชำระหนี้อาจเห็นได้ในเร็วที่สุดคือวันนี้ (16 มี.ค. 2565) เพราะรัสเซียถึงกำหนดชำระดอกเบี้ยจำนวน 117 ล้านดอลลาร์สหรัฐให้แก่พันธบัตรรัฐบาลซึ่งถูกกำหนดโดยค่าเงินดอลลาร์สหรัฐ ตามข้อมูลของ JPMorgan Chase ซึ่งเป็นธนาคารเพื่อการลงทุนและผู้ให้บริการทางการเงินสัญชาติอเมริกัน

นอกจากนี้ CNN ยังรายงานเพิ่มเติมว่ารัฐเซียขอความช่วยเหลือทางการทหารและเศรษฐกิจจากจีน ซึ่งเป็นพันธมิตรหลักที่ไม่แสดงท่าทีตำหนิการรุกรานยูเครนของรัสเซีย แต่ว่าไม่มีข้อมูลยืนยันว่าจีนตั้งใจจะช่วยเหลือรัสเซียตามคำขอหรือไม่ และทั้ง 2 ประเทศได้ออกมาปฏิเสธว่ารัสเซียไม่เคยขอความช่วยเหลือใดๆ จากจีน

รัสเซียคว่ำบาตร ส.ส.-ครม.แคนาดา รวม 313 คน

หนึ่งชั่วโมงหลังจากออกแถลงการณ์คว่ำบาตรเจ้าหน้าที่ระดับสูงของสหรัฐฯ กระทรวงการต่างประเทศรัสเซียได้ออกแถลงการณ์อีกหนึ่งฉบับเป็นภาษารัสเซีย ประกาศคว่ำบาตรคณะรัฐมนตรีและสมาชิกสภาผู้แทนราษฎรของแคนาดาจำนวน 313 คน รวมถึงจันติน ทรูโด นายกรัฐมนตรีแคนาดา โดยสำนักข่าว CBC ของแคนาดารายงานว่านักการเมืองชาวแคนาดาที่มีชื่อในบัญชีดำของรัสเซีย อาทิ เมลานี โจลี รัฐมนตรีว่าการกระทรวงการต่างประเทศ, อนิตา อานันด์ รัฐมนตรีกระทรวงกลาโหม, แคนดิซ เบอร์เกน รักษาการหัวหน้าพรรคอนุรักษ์นิยม, จักมีต สิงห์ หัวหน้าพรรค NDP, อีฟ-ฟร็องซัว บลานเช็ต หัวหน้าพรรค Bloc Québécois และเอลิซาเบธ เมย์ หัวหน้าพรรคกรีน รวมถึง ส.ส. จากทั้งพรรครัฐบาลและพรรคฝ่ายค้าน และผู้นำกลุ่มต่างๆ ที่แสดงออกว่าสนับสนุนยูเครน

แถลงการณ์ของกระทรวงต่างประเทศรัสเซียระบุว่าการคว่ำบาตรชาวแคนาดาจำนวนมากนี้เกิดขึ้นเพราะรัฐบาลกลางของแคนาดาเป็นผู้เผยแพร่ความเกลียดกลัวต่อรัสเซียจากการคว่ำบาตรทางเศรษฐกิจ การปิดน่านฟ้า และการโจมตีทางการทูตต่อรัสเซีย โดยรัสเซียบอกว่า "การโจมตีซึ่งก่อให้เกิดความเกลียดกลัวรัสเซียนั้นจะต้องได้รับการโต้กลับอย่างเด็ดเดี่ยวและไม่จำเป็นต้องสมน้ำสมเนื้อ"

ทั้งนี้ สำนักข่าว CBC วิเคราะห์ว่าสาเหตุที่รัสเซียประกาศคว่ำบาตรนักการเมืองแคนาดากว่า 300 คนนั้นอาจเกิดจากในวันเดียวกันนั้น (15 มี.ค. 2565) ในการประชุมสภาของแคนาดา ประธานาธิบดียูเครน โวโลดิมีร์ เซเลนสกี ได้กล่าวขอบคุณทรูโดและรัฐบาลแคนาดาที่ช่วยเหลือยูเครนหลายด้าน อาทิ การประกาศเขตห้ามบินเหนือน่านฟ้าแคนาดา ส่งอาวุธให้กองทัพยูเครน

ขณะที่นากยกรัฐมนตรีแคนาดาแถลงผ่านโฆษกสำนักนายกฯ ว่าเขาไม่ได้รับผลกระทบจากมาตรการคว่ำบาตรของรัสเซีย

"การโต้ตอบของรัสเซียเพียงอย่างเดียวที่เราสนใจคือการที่รัสเซียหยุดการกระทำอันผิดกฎหมายโดยทันที รวมถึงยุติสงครามที่ไม่จำเป็นในยูเครน จนกว่าจะถึงตอนนั้น แคนาดาจะพันธมิตรของเราจะสานต่อการคว่ำบาตรต่อปูตินและบุคคลใกล้ชิดทั้งที่อยู่ในรัสเซียและเบลารุส" โฆษกสำนักนายฯ ของแคนาดากล่าว

แปลและเรียบเรียงจาก:

• Foreign Ministry statement concerning personal sanctions on US senior officials and affiliated persons
• Заявление МИД России о персональных санкциях в отношении представителей высшего руководства, парламентариев и антироссийских деятелей Канады
• Russia issues sanctions against Biden and a long list of US officials and political figures

• Russia puts Trudeau, foreign affairs and defence ministers on its 'black list'